 |
Data urodzenia | 1859-00-00 | |||
| Miejsce urodzenia | Szwajcaria k. Hrubieszowa | ||||
| Data śmierci | 1892-12-17 | ||||
| Miejsce smierci | Warszawa | ||||
| Pseudonimy i kryptonimy | J.Morosz; Jul. Morosz; Julian Morosz | ||||
| Powiązania | Celina Cecylia Augusta z Wołowskich, ID: psb.6754.1 |
||||
| VIAF ID | 102091797 | ||||
| Domena publiczna: BN 92.067 Z: Upominek: książka zbiorowa na cześć Elizy Orzeszkowej (1866-1891). |
Powieściopisarka, nowelistka. Urodziła się w 1859 roku w majątku Szwajcaria pod Hrubieszowem. Córka zubożałych ziemian.
W przypadku Gładkowskiej proces edukacji nie przebiegał według standardowych wzorców instytucjonalnych, lecz był bardziej organiczny oraz spontaniczny. Przyszła pisarka systematycznie poszerzała swoją wiedzę poprzez czytanie literatury, filozofii, historii,
a także tekstów naukowych. Lektura była dla niej nie tylko źródłem informacji, ale również swoistą inspiracją twórczą, kształtującą zarówno jej styl, jak i poglądy.
Od 1877 roku Gładkowska pracowała w Warszawie jako nauczycielka na pensji żeńskiej swojej krewnej, Pani Guérin. Z kolei w wieku dwudziestu lat podjęła odważną decyzję o założeniu spółdzielczego sklepu spożywczego, co stanowiło nie tylko ważny krok w jej życiu zawodowym, ale również wpisywało się w szerszy kontekst rozwoju spółdzielczości w Polsce. Założenie sklepu w tak młodym wieku świadczy o przedsiębiorczości, zdolnościach organizacyjnych i chęci Gładkowskiej do aktywnego uczestnictwa w gospodarce lokalnej,
co niewątpliwie wpłynęło na jej dalszą karierę, również w kontekście literackim. Tego rodzaju doświadczenie mogło dostarczyć cennych obserwacji społecznych.
Debiut literacki Gładkowskiej przypadł na rok 1878, kiedy pod pseudonimem (Julian Morosz), wydała powieść Złota niteczka. Tuż po ogłoszeniu pierwszego utworu pisarka rozpoczęła stałą współpracę z „Nowinami” (należała do komitetu redakcyjnego), „Gazetą Polską”, „Gazetą Świąteczną” i „Ateneum”.
W 1890 roku Gładkowska otrzymała pierwszą nagrodę w konkursie „Ziarna” za nowelę Noblesse oblige. Jest to istotne wydarzenie, które świadczy o docenieniu twórczości Gładkowskiej w tamtym okresie. Nagroda w takim konkursie mogła przyczynić się do zwiększenia jej popularności jako pisarki oraz mogła stanowić ważny krok w jej karierze literackiej. Dwa lata później, w 1892 roku, literatka ogłosiła powieść Na scenie i za kulisami (Biblioteka Romansów i Powieści), natomiast w 1893 roku wydała studium z natury – A kiedy ono nie takie.
Warto zaznaczyć, że twórczość Gładkowskiej cechują się wyraźnymi akcentami publicystycznymi, które stanowią integralny element jej literackiego warsztatu. W swoich utworach pisarka dążyła do ujawnienia i potępienia niesprawiedliwości społecznych, zwracając szczególną uwagę na losy jednostek słabszych i wykluczonych. Wielokrotnie podkreślała, że wrażliwość moralna społeczeństwa jest miarą jego rozwoju, a prawdziwą miarą postępu jest sposób, w jaki traktuje się najsłabszych. Autorka, poprzez ukazywanie dramatycznych losów swoich bohaterów, starała się wpływać na kształtowanie świadomości społecznej, promując idee sprawiedliwości, empatii oraz solidarności z pokrzywdzonymi.
W dziełach Gładkowskiej widoczna jest również krytyka struktur społecznych, które przyczyniają się do marginalizacji i cierpienia jednostek. Pisarka nie unikała trudnych tematów: podejmowała kwestie związane z biedą, wykluczeniem społecznym, a także
z nadużyciami władzy.
Pisarstwo Gładkowskiej śmiało można postrzegać jako wyraz głębokiej troski o losy jednostek słabszych i wykluczonych, a także jako apel o empatię, zrozumienie i sprawiedliwość. Poprzez swoje dzieła, pisarka zachęca odbiorców do refleksji nad naturą ludzkiej moralności oraz systemami społecznymi, które, choć często nieświadomie, przyczyniają się do utrwalania niesprawiedliwości. W ten sposób twórczość Gładkowskiej staje się formą literackiej ekspresji, jak również ważnym głosem w dyskusji nad kształtem współczesnego społeczeństwa. Celina Gładkowska zmarła 17 grudnia 1892 roku w Warszawie.
Autorka biogramu: Barbara Bandzarewicz
