Maria Szpyrkówna

	Date of Birth				1893-10-13
	Place of Birth				Witebsk (Białoruś)
	Date of Death				1977-04-22
	Place of Death				Warszawa
	Pseudonym and cryptonym				M.H.S.; M-S.
	Familiar relationships				ID: psb.33858.1
	VIAF ID				38952282
					Horska-Szpyrkówna;
Public Domain: Narodowe Archiwum Cyfrowe Sygnatura 3/1/0/11/2028

Maria Szpyrkówna was a story writer, poet, reporter, publicist, author of prose, short stories and books for children and young adults, and also an author of popular moral and occult works.

She was born October 13th, 1893, in Vitebsk (now Belarus) and died April 22nd, 1977, in Warsaw. In the 84 years of her life, she never started a family.

Szprykówna’s father, Michał Horski-Szpyrko was a landowner and lawyer, however her father’s brother Adam Horski-Szpyrko was a participant in the January Uprising and was sent into exile to Siberia. After the death of her father and selling their property, Szprykówna lived with her mother and siblings in Petersburg. Here she received an earlier education and later, along with her sister, attended the prestigious Nobly Born Little Girls Institute, also known as The Smolensky Institute. The Institute, besides teaching manners and customs to the future ladies of the Tsarist court, educated the girls in the mastery of foreign languages. Because of this, Szprykówna gained fluency in Russian, French, and German. After finishing school, she settled in Warsaw and received secret lessons from Cecylia Plater-Zyberkówna. She debuted in 1909 with the column Poznajmy swój kraj! (Let’s Meet Our Country!), which was published in the Warsaw monthly magazine Prąd (no. 2/3), along with a review. Her next debut occurred in 1910, and afterwards she began studying at Jagiellonian University where she fortified her literary efforts. During World War I, she found herself in Marianówka (in the Mohylewski region). Not being able to return to Kraków, she spent her time in Petersburg. After the death of her mother, she went to Warsaw in 1918, where she did social work tending to orphans. Here, she also worked as an editor of the magazine Nasza Praca through the organization Koło Polek (The Polish Women’s Circle). From 1920 to 1922, she traveled in the United States and in Canada, taking part in organizing the first Polish consulate in Chicago. After returning to Warsaw, she worked with the magazine Bluszcz by leading and helping publish a social article dedicated to women’s issues. In 1925, she took a trip to Italy for her health, and again in 1928 to Italy, then to Spain where she worked alongside the Polish emigration. From 1922 to 1930, and from 1934 to 1935, she cooperated with Bluszcz, and in 1933, she edited the newspaper Słonecznika. She survived World War II in Warsaw and Otwock, where she earned a living by selling threads. When the Warsaw Uprising occurred, she participated in organizing Komitet Pomocy Społecznej w Warszawie (The Social Help Commission in Warsaw). After being forcibly removed from Otwock by the Red Army, she was left to search for a job in Lublin, where she was eventually hired at the Polish Radio. From 1945 to 1965, she lived in Sopot, and from 1966 in Warsaw. She was a member of Związek Zawodowy Literatów Polskich (The Polish Writers’ Trade Union), and later a member of Związek Literatów Polskich (The Polish Writers’ Union) and Liga Kobiet (The League of Women). During her involvement with writing and editing, she also occupied herself with preparing versified Polish liturgical texts for printing, prepared countless stage productions for common rooms and amateur groups, and wrote scripts for radio auditions, reports, press articles, songs, provocative posters, and lectures. She published in the columns of many magazines such as Bluszcz, Miesięcznik Literacki i Artystyczny, Tygodnik Ilustrowany, Gazeta Warszawska, Kurier Warszawski, and Słowo Polskie, among others. She died in Warsaw and was buried in Powązkowski Cemetary.

Maria Szpyrkówna was an active organizer of many esoteric projects in Poland. She was a member of Polskie Towarzystwo Badań Psychicznych (The Polish Society of Psychological Studies) and was also a member of Polskie Towarzystwo Metapsychiczne (The Polish Metapsychological Society), in which she became the vice president. In 1935, she became the general secretary of Związek Towarzystw Metapsychologicznych (The Metaphysical Societies’ Union), and an editor of the Przegląd Metapsychiczny magazine. She worked alongside the famous clairvoyant Stefan Ossowiecki, the outstanding Polish esoteric Jan Hadyna, and became close friends with Agnieszka Pilchowa, being happy about the fame of the clairvoyant from the Wisła river. In 1936, Szprykówna organized, with others, Pierwszy Polski Zjazd Ezoteryczny (The First Polish Esoteric Descent). At that time, she occupied a leadership role of the magazine Ogólnopolski Biuletyn Ezoteryczny i Matapsychiczny (Nationwide Esoteric and Metapsychological Bouletine), whose first issue came out in March, 1937.

WORKS

Będziesz maleńką, Moskwa, "Gazeta Polska", 1916; Wyd. 2., Warszawa, Gebethner i Wolff, 1920; Wyd. 3., Warszawa, Hulewicz i Paszkowski, 1923; Wyd. 4., Warszawa, Wydawnictwo Pisarzy Współczesnych, 1928.
Błękitne pogranicze, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1934, nr 209-288.
Błękitne pogranicze. Powrót na Bałtyk, książ. 1., Warszawa, [s.n.], 1935.
Brylantowa oszustka: proces Capelle-Lafarge. Warszawa, Rój, 1926. Bibljoteczka Historyczno-Geograficzna. Z cyklu „Słynne Procesy” ; nr 31.
Ciała zmartwychwstanie, „Lotos”, 1936, z. 5 , z. 6, z. 7/8, z. 9, z. 10, z. 11.
Cuda w Lourdes, Lwów, Książnica-Atlas, 1930.
Czem to żołnierze we wilję Dzieciątko Najświętsze obdarowali ?, Warszawa, skł. gł. Perzyński, Niklewicz, 1920.
Czerwone pantofelki: czyli przygody Zosi w Afryce, Warszawa, K. Wojnar, 1925.
Człowiek, który zwarjował, Warszawa, K. Wojnar, 1924.
Gniazda i gnieździęta, Warszawa, Tow. Gniazd Sierocych, 1926. [zawiera: Pani porucznikowa; Amerykanka, Scyzoryk Matki Bożej].
Godzina bije!, Lwów, Zakład Nar. im. Ossolińskich, 1927.
Gruss aus Warschau = (Pozdrowienie z Warszawy). [S.l], Oddział Propagandy Głównego Zarządu PW [Polityczno-Wychowawczego] Wojska Polskiego, 1945.
Grzech: powieść, Warszawa, Perzyński, Niklewicz, 1925.
Gwiazda Lucyfera: powieść,Warszawa, Tow. Wydawnicze "Rój", 1928.
Gwiazdy i dolary, „Bluszcz”, 1922, nr 31, nr 32, nr 33, nr 34, nr 35, nr 36, nr 37, nr 38, nr 39, nr 40, nr 41, nr 42, nr 43, nr 44, nr 45, nr 46-47, nr 48, nr 49, nr 50, nr 51, nr 52.
Gwiazdy i dolary, Warszawa, K. Wojnar, 1924.
Gwiazdy i dolary, [In:] 100/XX+50 : antologia polskiego reportażu XX wieku. T. 3 1910-2000, red. M. Szczygieł, Wołowiec, Wydawnictwo Czarne 2015, s. 54-69.‏
Inne dusze, „Bluszcz”, 1930, nr 10, s. 7-8.
Józiukowa niedziela, Wilno, J. Zawadzki, 1914.
Karjera Haneczki, Warszawa, "Rój", 1931; Wyd. 2., Warszawa, Tow. Wyd. "Rój", 1934.
Miasto na żaglach, Warszawa, s.n., 1936.
Miasto na żaglach. Powrót na Bałtyk, książ. 2., Warszawa, [s.n.], 1936.
Mikołajki samograjki, [il. L. Kiernicki], Sopot, Fregata, 1947.
Na kresach, „Bluszcz” 1922, nr 25, nr 26, nr 27, nr 28, nr 29, nr 30.
Nena się kocha, Poznań: Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego, 1929. Biblioteka „Weź Mnie z Sobą!” , 8.
Nena się kocha, Poznań, K. Rzepecki, 1929. („Pierwiosnków” cz. 3.), Biblioteka „Weź Mnie z Sobą”, t. 8.
Nena się uczy, Poznań: Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego, 1929. Biblioteka „Weź Mnie z Sobą!” , t. 7.
Nena się uczy, Poznań, K. Rzepecki, 1929. („Pierwiosnków” cz. 2.). Biblioteka „Weź Mnie z Sobą” ; t. 7
Nena zaczyna żyć, Poznań, K. Rzepecki, 1928. („Pierwiosnków” cz. 1.). Biblioteka „Weź Mnie z Sobą” ; t. 3.
Pieśń o chlebie : recytacja, inscenizacja, mimoplastyka. [S.l], [s.n.], 1945.
Pierwiosnki : powieść, Warszawa, Gebethner i Wolff, 1914.
Poezje, Warszawa, F. Hoesick, 1927.
Powrót na Bałtyk, Warszawa: Stero, 1935. [Błękitne pogranicze. Powrót na Bałtyk, książ. 1., Warszawa, [s.n.], 1935.
Protokół jednego seansu, Warszawa, Polska Agencja Wydawnicza, 1923.
Siostra Marta, „Co Tydzień Powieść”, 1948 nr 40, s. 2-15, nr 41, s. 7-14.
Skłamane szczęście, „Bluszcz”, 1929, nr 4-20.
Skłamane szczęście, Warszawa, Tow. Wyd. „Rój”, 1933.
Słoneczny domek, Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy, 1926. Bibljoteka Wesołych i Sensacyjnych Opowieści ; 5.
Słowo o Gdańsku, [1950].
Sprawy Dyzia Wszędziewlizia. [il. Marian Walentynowicz], Warszawa, Księg. Wł. Michalak i S-ka Książnica Atlas, 1938.
Strumph-Wojtkiewicz S., Melcer-Rutkowska W., Szpyrkówna M., Warszawa w ogniu : 12.5-16.5.1926 r., Warszawa, Rój, 1926. Biblioteczka Historyczno-Geograficzna ; nr 35-36.
Strumph-Wojtkiewicz S., Melcer-Rutkowska W., Szpyrkówna M., Warszawa w ogniu : 12.V - 16.V.1926 r., Warszawa, Rój, 1930.
Sztychy gdańskie, il. Maciej Kilarski, Gdynia, Wydawnictwo Morskie, 1963.
Światło w rozkopanej mogile. Warszawa, Pol. Ag. Wydawn., 1923.
Tajemnica masońskiego zegara, Warszawa, Bibl. Dzieł Wybor., 1926. Biblioteka Dzieł Wyborowych ; R. 3, t. 2.
Tajemnica zamku Chojnasty, [1947].
Trzy proroctwa : o losach Polski, Zachodu i narodu żydowskiego, Warszawa, [s.n.], 1939.
Trzy przygody, Warszawa, Ignacy Płażewski, 1926.
Trzy przygody, Poznań, [s.n.], 1933. Bibljoteka „Dziennika Poznańskiego” ; nr 3.
Wielki cham : powieść współczesna, Wyd. 3., Warszawa, Bibl. „Nasza Książka”, 1926.
Wielki cham : powieść współczesna. T. 2, Wyd. 3., Warszawa: Bibljoteka Domu Polskiego, 1929.
Zwrotki jesienne, Kraków, s.n., 1911.

Other works

Klechda: pieśń na chór męski, Twórca: Lachman, Wacław (1880-1963); Współtwórca: Szpyrkówna, Maria (1893-1977) Słowa, Chicago, W. H. Sajewski, cop. 1927.
Msza polska: na chór mieszany (solo sopran lub tenor) z organami, Twórca: Maklakiewicz, Jan Adam (1899-1954); Współtwórca: Szpyrkówna, Maria (1893-1977) Słowa, Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, [1946].
Msza polska: na chór mieszany z organami, Twórca: Maklakiewicz, Jan Adam (1899-1954); Współtwórca: Szpyrkówna, Maria (1893-1977) Słowa Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, [1948].

Literal translation

Deledda G. C., London J., Gunter Boykin N., Dla dziecka, tł. M. Szpyrkówna, Warszawa, [Towarzystwo Wydawnicze „Bluszcz”], 1923.
Gunter Boykin N., Tylko interes! : nowela amerykańska, tł. M. H. Szpyrkówna, Warszawa, Bluszcz, 1924.

Editor of journals

Dziennik Nowoyorski = The New York Polish Daily, red. Yolles P, Horska-Szpyrkówna M., Gąsiorowski W., 1921.
OBEiM : ogólnopolski biuletyn ezoteryczny i metapsychiczny, red. M. H. Szpyrkówna, Ogólnopolska Rada Zjazdowa Ezot[eryków] i Met[apsychików], Warszawa, 1937.
Przegląd Metapsychiczny : mies[ięcznik] kronik Polsk[iego] Tow[arzystwa] Metaps[ychicznego] i tow[arzystw] pokrewnych, Red. M. H. Szpyrkówna, Warszawa, Marjan Grużewski, Stycz[eń] 1935 - maj/paźdz[iernik] 1935.
Słoneczniki : przegląd wiedzy pomijanej, [red. M. H. Szpyrkówna], [Inny tytuł] Sunflowers; Tournesols, Warszawa, "Związek Dobroci", 1932-1933. [kwartalnik]

BIBLIOGRAPHY

Bagińska, M., Polki i kolonie w Afryce w świetle prasy kobiecej okresu międzywojennego. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, 2018, nr 100, s. 97–115. DOI: 10.18778/0208-6050.100.09
Batora K., Maria Szpyrkówna (1893-1977), [In:] Polski Słownik Biograficzny, t. 49, Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2013, s. 45‒47.
[Batora K.], Szpyrkówna Maria Helena 1893-1977, [In:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury : słownik biobibliograficzny. T. 8, Ste – V., red. J. Czachowska, A. Szałagan, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2003, s. 196-197.
Batora K., Szpyrkówna Maria Helena 1893-1977 [online], Polscy pisarze i badacze przełomu XX i XXI wieku, Dostępny w internecie: https://pisarzeibadacze.ibl.edu.pl/record_view/4121
Cenzura PRL. Wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r., Wrocław, "Nortom", 2002, s. 11.
Długołęcka-Pietrzak M., Pokusy nowoczesności. Międzywojenne young adult: zapomniane powieści dla panien Marii Horskiej-Szpyrkówny, [W:] Dyskursy nowoczesności w literaturze XX i XXI wieku, red. nauk. S. Sobieraj, Siedlce, Uniwersytet w Siedlcach, 2024, s. 13-40.
Dorobek twórczy pisarzy Wybrzeża Gdańskiego: 1945-1980, [oprac. J. Chilla, T. Radziszewska, A. Woźniak], Gdańsk, Wojewódzka Biblioteka Publiczna, 1981.
Hłasko J., Nowe powieści M. H. Szpyrkówny, „Gazeta Warszawska” 1929, nr 5.
Jaworski K., „Ciała zmartwychwstanie” – o zapomnianym „studium metapsychicznym” Marii Horskiej-Szpyrkówny (1893‒1977), „Studia Filologiczne Uniwersytetu Jana Kochanowskiego”, 2023, T. 36, s. 105-111.
Jaworski K., Maria Horska-Szpyrkówna (1893-1977): kilka przyczynków do biografii pisarki skazanej na zapomnienie, [In:] Literatura popularna, T. 1, Dyskursy wielorakie, red. E. Bartos, M. Tomczok, Katowice, Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego, 2013, s. 167-189.‏
Jaworski K., Maria Horska-Szpyrkówna (1893‒1977) – kilka przyczynków do biografii pisarki skazanej na zapomnienie, [In:] Znani – nieznani, ale zawsze ciekawi: o listach Brunona Jasieńskiego do Stalina, zapomnianym obliczu polskiego futuryzmu i nowych zjawiskach w literaturze popularnej (od Marii H. Szpyrkówny do Philipa K. Dicka i Stephena Kinga), Kraków, Wydawnictwo Attyka, 2018, s. 154‒172.
Kalęba J., Przepowiednia, którą żyli Polacy w czasie wojny, wyszła z Tęgoborza?, „Polska”, 2018, nr 79, s. 30.
Karwacki R., Maria Helena Szpyrkówna (1893-1977), „Gdański Rocznik Kulturalny”, 1986, t. 9, s.82-88.
Kobylański J. W., Szpyrkówna, ja i radziwiłłowskie łosie, „Łowiec Polski”, 1934, nr 28. s. 506-508.
Kobylański J. W., Szpyrkówna, ja i radziwiłłowskie łosie, Warszawa, F. Wyszyński, 1934 [nadbitka].
Kochanowski M., Szpyrkówna Maria, [W;] Poetki przełomu XIX i XX wieku : antologia, red. J. Zacharska [i in.], Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2000, s. 196-199.
Laskowska J., Życie Literackie w Powojennym Sopocie, „Media Biznes Kultura”,2019, nr 1(6), s. 91-104.
Leszczewicz A., Maria Szpyrkówna i jej Powrót nad Bałtyk, [In:] Dwudziestolecie mniej znane: o kobietach piszących w latach 1918-1939 : z antologią, red. E. Graczyk., Kraków, Wydaw. Libron, 2011, s. 193-205.
Literatura współczesna (1915—1950), [In:] Polska, jej dzieje i kultura : od czasów najdawniejszych do chwili obecnej. T. 3, Od roku 1796-1930, oprac. A. Brücknera [et al.]., Warszawa, nakł. Księgarni Trzaski, Everta i Michalskiego, [1930]. s. 858-859.
Loew P.O., Das literarische Danzig – 1793 bis 1945, Berlin, Peter Lang Verlag, 2021.
Maj E., Dziennikarki prasy dla kobiet w Polsce 1918-1939: portret zbiorowy na podstawie publicystycznego samoopisu, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2020.
Maj E., (Nie)widoczna obecność starych kobiet w międzywojennej prasie dla Polek, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych”, 2023, 1(14), s.165-187.
Naglerowa H., Dziesięć lat pracy literackiej kobiet, „Bluszcz” 1928, nr 46, s. 9-12.
Olkusz K., Materializm kontra ezoteryka : Drugie pokolenie pozytywistów wobec ‘spraw nie z tego świata’, Kraków, Ośrodek Badawczy Facta Ficta, 2017.
Samborska-Kukuć D., Miniatury litewsko-białoruskie: o nowelach konkursowych Wandy Stanisławskiej i Marii Szpyrkówny, [In:] Pogranicze czyli Polskość : księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Andrzejowi Romanowskiemu, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2022, s. 241-249.
Sarna P., Mariaż ezoteryki z nauką na łamach Wiedzy Duchowej i Lotosu, „Zeszyty Prasoznawcze” 2021, t. 64, nr 1 (245), s. 79‒94.DOI: 10.4467/22996362PZ.21.006.13034
Siedlecka J., Biografie odtajnione : z archiwów literackich bezpieki, Poznań, Zysk i S-ka, 2015.
[Sierosławski S.], Poetka nastrojów. „Świat”, 1911, nr 15, s. 7.
Skucha M., Niesytość pragnienia : w kręgu młodopolskiej liryki kobiet, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016.
Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. - 1970 r. T. 4, A-Ż : nazwiska, red. E. Jankowski. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich,1996, s. 685.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3, R-Ż, red. E. Korzeniewska, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964, s. 300-303.
Sołowianiuk P., Jasnowidz w salonie, czyli spirytyzm i paranormalność w Polsce międzywojennej, Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2014.
Szpyrkówna Maria, [In:] Czy wiesz kto to jest ?, red. S. Łoza, Warszawa, Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 725.
Szpyrkówna M. H. [In:] Glejc A. K., Glossarjusz okultyzmu z przedmową Józefa Świtkowskiego, Kraków, 1936, s. 78., (Bibljoteka „Lotosu”, nr 3). Szpyrkówna Marja Helena, [In:] Lechicki C., Przewodnik po beletrystyce, Poznań, Naczelny Instytut Akcji Katolickiej, 1935, s. 336-337.
Szpyrkówna-Horska Maria, [In:] Cmentarz Powązkowski w Warszawie, red. nauk. J. Durko, W. Fijałkowski, H. Szwankowska, Warszawa, Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami imienia Jerzego Waldorffa, 2002, s. 167.
Tarczewski J., Poetka ros i promieni, „Prawda” 1911, nr 18, s. 8.
Walęciuk-Dejneka B., Osamotniona… – z życiowych doświadczeń kobiety w zapomnianej liryce Marii Szpyrkówny, [In:] Samotność – wybór czy los. Literatura i kultura, red. B. Walęciuk-Dejneka, Ł. A. Wawryniuk, Kraków, Aureus, 2016, s. 259-268.
Walęciuk-Dejneka B., Samotność pisarki – Marii Szpyrkówny droga twórcza, [In:] Modele kobiecej samotności: panny, wdowy, rozwiedzione, red. B. Walęciuk-Dejneka, Kraków, Aureus, 2015, s. 205-214.
Wielki konkurs jubileuszowy Ilustrowanego Kuriera Codziennego [...] : uzasadnienia decyzji jury w odniesieniu do powieści wyróżnionych, "Ilustrowany Kurier Codzienny", 1936, nr 153, s. 7.
Winid B., "Ameryka" - pierwsze polskie czasopismo poświęcone Stanom Zjednoczonym (1923-1925), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, 1988, 27/2, s. 59-79.
Wojkiewicz R., W spektrum Wyspiańskiego Witraż w poezji Młodej Polski, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, 2022.
Wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu Nr 1, [poz.] 1437. Szpyrkówna Maria, wszystkie utwory, [In:] Cenzura PRL : wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu : 1 X 1951 r. : tylko do użytku służbowego : No 00305, posł. Zbigniew Żmigrodzki. Wrocław, “Nortom,” 2002, s. 41.
Wykaz nr 3 (książek dla dzieci), [poz.] 506. Szpyrkówna M. Wszystkie utwory, [In:] Cenzura PRL : wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu : 1 X 1951 r. : tylko do użytku służbowego : No 00305, posł. Zbigniew Żmigrodzki. Wrocław, “Nortom,” 2002, s. 74.
Zawiszewska A., Między Młodą Polską, Skamandrem i Awangardą. Kobiety piszące w dwudziestoleciu międzywojennym, Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014.

 Author biography: Beata Walęciuk-Dejneka

In: Sierosławski S., Poetka nastrojów, „Świat”, 1911, nr 15, s. 7.

[Poster] : [Incipit] [1930] Public Domain		[Invitation] : [Incipit:] 1930  Public Domain
WEBSITES
Maria Horska-Szpyrkówna		Szpyrkówna Horska Maria