Pia Górska

	Date of Birth				1878-04-15
	Place of Birth				Wola Pękoszowska
	Date of Death				1974-06-13
	Place of Death				Kraków
	Pseudonym and cryptonym
	Familiar relationships				ID: cz.I031961
	VIAF ID				171348496
Public Domain: In: Tygodnik Kobiety,1936, nr 23, s. 11.					Górska, Maria Pia

Pia Górska was born in 1878 in Wola Pękoszewska. She was the daughter of Jan Górski, and Maria from the middle-class Łubieński family from Mazowsze. Sources tell us that her name came in-part from Pope Pius IX, who died shortly before her birth. She received her early education from private teachers in the family home, which became a center of cultural life that had an effect on their surroundings; near and far. Many artists, scholars and writers from Krakow, Warsaw, and other Polish towns came to their manor in Wola Pękoszewska.

At age 13, Górska began studying professional painting privately. Her first art tutor was Eligiusz Niewiadomski in 1891. A year later, after long family consultations, she studied with the landscape painter Józef Rapacki. Her other teacher included Józef Mehoffer or Józef Chełmoński), who bought the property of Kuklówka, which wasn’t far from the Górski manor.

In 1894, the 16 year-old Górska was invited to the Chełmonski’s manor, where nature and landscapes became her passion. From 1895 to 1897, she developed artistically under the great influence of Chełmonski’s paintings.

Moreover, she occupied herself with a town daycare and led a lively social life. Under the care of her mother, she frequently left and attended salons in Warsaw and Kraków, and traveled abroad for a few months; not just for pleasure, but for her health as well. Around 1907, she lived with her mother on Foksal street. She completed a course for Stefania Marciszewska’s daycare teachers, and co-organized Ochrona Towarzystwa Przytulisk Niedoli Dziecięcej (Protection of Children's’ Misfortunate Shelter Society) in the Karasia Palace on Krakowskie Przedmieście street. Here, she also took up a permanent job. At the same time, from 1908 and along with her Maria Weryho-Radziwiłłowiczówna, she got rid of religious discussions in all of the children's daycares. She debuted in 1918 with a volume of 36 religious discussions for daycares and preschools. From 1914-1918 she was a visitor of the town preschools. She specialized in religious education for children, and also wrote books and stories for them.

In 1921, she attended Szkoła Malarska Konrada Krzyżanowskiego (Konrad Krzyżanowski Art School) in Warsaw. However, after Krzyżanowski’s death in 1922, she strongly wished to study at Szkoła Sztuk Pięknych (School of Fine Arts). Due to the strong conviction of her artist friends, she passed the entrance exam of composition and acting; becoming a free listener at Akademia Sztuk Pięknych (Academia of Fine Arts) in Warsaw, where she studied in Tadeusz Pruszkowski's workshop. In 1929 she put together her first exhibit in Zachęć; and in 1930, upon the invitation of an American institute, she sent 3 of her own pieces to Chicago, where she received good reviews. People were Górska’s favorite theme in her paintings. She created salon paintings, portraits, landscapes, and religious scenes.

During World War II, her apartment in Warsaw was burned down. She spent the war years in Wola Pękoszewska, which she and her brother-in-law's family abandoned in 1945. She lived with others in Skierniewice, and afterwards in Milanówek. She earned her living from artistic embroidery. In 1947, she moved to Kraków. From 1939, she scarcely painted, although she wrote a lot during the after-war period. In 1948, she published a historical novel for adolescents whose action takes place in the 18th century: Tarcza i kaptur. Powieść z XIII wieku (Shield and Hood. A Story from The 18th Century). A few years later, she released her next historic novel, going further back to the birth of Jesus Christ: Miasto Dawidowe (David’s Town). Beyond this, she wrote and printed the novels Dom pod Kapelą (House Under The Folk Band), Szary Brat (Grey Brother), stories about her brother Albert, and her own recollections of personalities from the world of painting and writing. She also published a chronicle of her own life: Paleta i pióro (Palette and Quill). Górska never married and never started a family. She died in 1974 in Kraków and was buried in Rakowicki Cemetery.

WORKS

Biedaczyna, „Pochodnia Seraficka”, 1949, nr 1, s. 17-19.
Boża męka, „Verbum”, 1934, z. 2, s. 209-226
Co można ofiarować Panu Jezusowi (pogadanka), „Wychowanie Przedszkolne”, 1925, nr 1
Gwiazda trzech króli, „Wychowanie Przedszkolne”, 1931, nr 1, s. 16-17.
Dom pod Kapelą: (opowiadanie sprzed pół wieku), Warszawa, Instytut Wydawniczy "PAX" , 1958.
Historia o dwóch Józefach i o czekoladzie, „Wiadomości Literackie”, 1938, nr 2 .
Klara Scifi, „Dziś i Jutro”, 1937, nr 13, s. 194-197.
Miasto Dawidowe, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1955.
Miasto Dawidowe, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1964.
O Chełmońskim : wspomnienia, Warszawa, Gebethner i Wolff, 1932.
O Chełmońskim : wspomnienia, Radziejowice, Dom Pracy Twórczej, 2014. [Reprint].
On kocha dzieci, il. A. Święcicka, Warszawa, Wydawnictwo S. Arcta, 1948.
Paleta i pióro : (wspomnienia), Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1956.
Paleta i pióro, Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1960.
Piosenka o zbożu, „Wychowanie Przedszkolne”, 1932, nr 4, s. 121.
Przyjaciel Chełmońskiego: Brał Albert. (Fragmenty z książki Pii Górskiej: „ O Chełmońskim"), „Głos Brata Alberta”, 1937, nr 1, s. 14-16.
Programy pogadanek stosowanych w Ochronach Kuratoryum Obywat. Rodzin Rezerwistów z dziećmi od lat 5-ciu do 8-miu / religijne oprac. P.Górska, etyczne oprac. C. Niewiadomska, z nauki o rzeczach oprac. M. Weryho-Radziwiłłowiczowa, Warszawa, Kuratoryum Obywat. Rodzin Rezerwistów, 1915.
Przebrany malarz, „Nasza Myśl”, 1933, nr 4, [w: BRAT ALBERT, nr 3, s. 4, dodatku do nr 4 „Naszej Myśli”].
Przyszedł do swoich, Poznań, Księgarnia św. Wojciecha, 1974.
Sługi boże : powiadania i legendy z życia świętych, Warszawa, Gebethner i Wolff; New York, The Polish Book Importing, 1919.
Sługi Boże : opowiadania i legendy z życia świętych, Warszawa, nakł. Gebethnera i Wolffa; New York, The Polish Book Importing, [1921].
Sługi Boże : opowiadania i legendy z życia świętych, Wyd. 2., il. W. Bartoszewicz, Kielce, "Jedność" 1948.
Spotkanie, „Dziś i Jutro”,1925, nr 2, s. 51-54.
Szary brat : opowiadania na tle życia Brata Alberta, Warszawa, Verbum, 1936.
Szary brat : opowiadania na tle życia Brata Alberta, Poznań, Księgarnia Św. Wojciecha, 1974.
Szary brat : opowiadania na tle życia Brata Alberta, Wyd. 2., Poznań, Księgarnia Św. Wojciecha, 1976.
Tarcza i kaptur : [powieść z XIII wieku], [z ośmiu drzeworytami E. Kluczyńskiego], Poznań, Księgarnia Św. Wojciecha, 1948.
Tarcza i kaptur : [powieść z XIII wieku], [z ośmiu drzeworytami Edwarda Kluczyńskiego], Paryż; Monachium, Wydaw. Św. Antoniego "Polska Wierna"- „Słowo Katolickie", 1956.
36 pogadanek religijnych dla ochron i szkół początkowych, Warszawa, Gebethner i Wolff, 1917.
36 pogadanek religijnych dla ochron i szkół początkowych, Wyd. 2., Warszawa, Gebethner i Wolff, 1920.
36 pogadanek religijnych dla ochron i szkół początkowych, Warszawa, Wydawnictwo M. Arcta, 1918.
36 pogadanek religijnych dla ochron i szkół początkowych, Wyd. 3., Lemförde Centrala Szkolnictwa Polskiego w Niemczech, [1946].
W Monte Casale, „Dziś i Jutro”, 1937, nr 12, s. 180-183.
W naszych kościołach : pogadanki i obrazki liturgiczne, oprac. P. Górska, przedm. J. Woroniecki, Warszawa, nakł. Gebethnera i Wolffa, 1921.
W naszych kościołach : pogadanki i obrazki liturgiczne, oprac. Pia Górska ; z przedm. J. Woronieckiego. Warszawa, Gebethner i Wolff, [1923].
Wspomnienia o Chełmońskim, „Kobieta Współczesna” 1930, nr 38, s.7-8, ; nr 40, s. 6-8.
Ze wspomnień, o Józefie Cliełmońskim [W:] Wydawnictwo Literackie Oddziału Opieki nad Żołnierzem Dowództwa I Korpusu ; nr 28, [Szkocja] 1945.[współwyd. J. Parandowski, Karol Miarka].

Published abroad

Górska, P. Kada zydi siela : legendos ir apysakos iš Šv. Pranciškaus gyvenimo, Kaunas, Šv. Jėzaus Širdies Seserų leidinys, 1935.

BIBLIOGRAPHY

Alberti K., Malarstwo Pii Górskiej, „Świat Kobiecy”, 1930, nr 20, s. 452-53.
Andrzejewski J., Z nowej beletrystyki, „Prosto z Mostu”, 1937, nr 20, s. 4.
Bednarek A., Górska Pia, [W:] Encyklopedia katolicka. T. 5, Fabbri – Górzyński, pod red. L. Bieńkowskiego [i inni], Lublin, TNKUL, 1989, s. 1386.
Czapski J., Pluszowy album, „Kultura”,1956, nr 7/8, s. 203-206.
[Dorosz B.], Górska Pia 1878-1974, [W:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury : słownik biobibliograficzny. T. 3, G-J, red. J. Czachowska, A. Szałagan, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994, s. 124-125.
Dorosz B., Górska Pia 1878-1974, [online], Polscy pisarze i badacze przełomu XX i XXI wieku, Dostępny w internecie: https://pisarzeibadacze.ibl.edu.pl/record_view/1319
Górska Pia, [W:] Czy wiesz kto to jest ?, red. S. Łoza, Warszawa, Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 92.
Grodecka A., Wiersze znad palety : twórczość poetycka artystów polskich XIX i XX wieku, Gdańsk, Słowo/Obraz Terytoria, 2020, s.130-132..
J. W., Studia portretowe Marii Pii Górskiej, „Tygodnik Ilustrowany” , 1910, nr 19, s. 375-376.
Jeszcze ze wspomnień o Chełmońskim, [W:] Józefowi Chełmońskiemu w hołdzie Ziemia Łowicka, red. J. Wegner, Łowicz, 1934.
Koller J., Malarka o malarzu, „Dziennik Poznański, 1931, nr 253, s. 6.
Kołoniecki R.[Z. P.], Niepowodzenia Powodzenia, „Pion”, 1938, nr 28, s. 6.
Kostrzewska E., Ziemianka przy sztalugach : Pia Górska (1878-1974) u początku drogi do kariery artystki, [W:] Między architekturą nowoczesną a tradycyjną [...] między konstrukcją a formą : prace naukowe dedykowane Profesorowi Krzysztofowi Stefańskiemu. red. P. Gryglewski, T. Bernatowicz, D. Rutkowska-Siuda, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 452-465.
Kozarynowa Z., Gdzie te czasy Pii Górskiej, „Wiadomości”, 1957, nr 3, s. 3.
Krytyka artystyczna kobiet : sztuka w perspektywie kobiecego doświadczenia XIX-XXI wieku, red. naukowa B. Łazarz, J. M. Sosnowska, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2019.
Krzywicka I., Wspomienia o Chełmońskim, „Kultura”, 1932, nr 6 (11), s. 2.
Kufer Kasyldy czyli Wspomnienia z lat dziewczęcych, Wyd. 2., wyboru pamiętników XVIII-XIX w. dokonały D.Stępniewska i B. Walczyna, Warszawa, „Nasza Księgarnia”, 1983, s. 497-510.
Münnich A., Biedaczyna z Krakowa, "Dziennik Poznański", 1937, nr 24.
Okołów-Podhorska S., Narodziny świętości, „Bluszcz”, 1937, nr 14.
Okołów-Podhorska S., Obrazy Pii Górskiej, „Bluszcz”, 1932, nr 10.
Okońska A., Żywoty pań malujących, Warszawa, „Nasza Księgarnia”, 1981, s. 151-184.
Pekaniec A., Czy w tej autobiografii jest kobieta? : kobieca literatura dokumentu osobistego od początku XIX wieku do wybuchu II wojny światowej, Kraków, Księgarnia Akademicka, 2013.
Pekaniec A., Lektury w kobiecej literaturze dokumentu osobistego po 1864 roku : co czytały autorki?, [W:] Czytanie : kobieta, biblioteka, lektura, red. A. Zawiszewska i A. Galant, Szczecin : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2015, s. 157-172.
Pekaniec A., Nie tyko dzienniki : oryginalne warianty kobiecej literatury dokumentu osobistego (na wybranych przykładach). „Ruch Literacki”, 2012. Vol. 53, no. 4-5, s. 451–463. DOI 10.2478/v10273-012-0029-8.
Płaszczewska O., Gabinety, pracownie, mieszkania pisarzy i artystów w literaturze XIX-XX wieku, Kraków, Wydawnictwo AVALON, 2021.
Problematyka religijna w literaturze Pozytywizmu i Młodej Polski : świadectwa poszukiwań, red. S. Fity, Lublin, TN KUL, 1993.
Radkowska J., Pia Górska, Tygodnik Kobiety, 1936, nr 23, S. 10-12.
Religijne aspekty literatury polskiej XX wieku, red. M. Jasińska-Wojtkowska, J. Święch, Lublin, TN KUL, 1997.
Samotyhowa N., Wystawa w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych : Pia Górska, „Kobieta Współczesna”, 1928, nr 6, s. 14.
Sieradzka A., Malarstwo religijne Pii Górskiej, „Sacrum et Decorum”, 2013, nr 6, s. 33-42.
Starowieyska-Morstinowa, Z., Dookoła zagadnień religijnych, „Podbipięta”, 1937, nr 5, s. 2.
Urbanowski M., Górska Pia (1878-1974), [W:] Encyklopedia literatury polskiej, red. E. Zarych, Kraków, Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, s. 221.
Urbanowski M., Górska Pia (1878-1974), [W:] Słownik pisarzy polskich, red. E. Zarych. Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, 2008, s. 149.
Kunowska-Porębna M., Pia Górska. [W:] Verbum (1934-1939) : pismo i środowisko. T. 1 Materiały do monografii, oprac. M. Błońska, M. Kunowska-Porębna, S. Sawicki, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, 1976, s. 332-334.
Walęciuk-Dejneka B., Portrety... – sylwetki artystów we wspomnieniach Pii Górskiej, [W:] Mistrz - mentor - wychowawca : z problematyki twórczego wychowania i edukacji, red. J. Posłuszna i M. Prejsnar-Wąsacz, Kraków, Wydawnictwo Aureus, 2015, s. 79-88.
Wielki konkurs jubileuszowy Ilustrowanego Kuriera Codziennego [...] : uzasadnienia decyzji jury w odniesieniu do powieści wyróżnionych, "Ilustrowany Kurier Codzienny, 1936, nr 153, s. 7.
Wojda D., Górska Pia (1878-1974), [W:] Wielki leksykon pisarzy polskich T. 4 Fer-Hof, red., J. Pieszczachowicz, Kraków, Fogra Oficyna Wydawnicza, 2007, s. 151-153.

Author biography: Beata Walęciuk-Dejneka