 |
Date of Birth | 1907-05-02 | |||
| Place of Birth | Warszawa | ||||
| Date of Death | 1962-07-21 | ||||
| Place of Death | Warszawa | ||||
| Pseudonym and cryptonym | Maria Ukniewska | ||||
| Familiar relationships |
z d. Brejnakowska,
|
||||
| VIAF ID | 13973239 | ||||
| Narodowe Archiwum Cyfrowe Sygnatura 1-K-1890 |
Maria Ukniewska was a writer and a performer, and wife of Andrzej Kuśniewicz who was a diplomat and writer. Ukniewska was born May 2nd, 1907 in Warsaw, and died July 21st, 1962 in Warsaw. Her father, Roman Brejnakowski, was a shoemaker; and her mother, Aleksandra, from the Kopeć family, was also a shoemaker. Ukniewska had five siblings. She finished secondary education at a trade school, then attended Szkoła Dramatyczna Jadwigi Hryniewieckiej (Drama School of Jadwiga Hryniewiecka). Her education was interrupted, however, due to financial reasons; and she had to leave to earn money. For many years, she performed at the Morskie Oko drama theater, which was created by Andrzej Włast and operated in Warsaw in the years 1928-1933. She loved theater and grew up in its environment. Because of this, theater was her work and career. In a small apartment in Warsaw on ul. Nowy Zjazd 3, in the Powiśle district, she exhibited Balladyna with “the curtain” and tickets.
In 1931 she left the scene when she met and married Andrzej Kuśniewicz, who was a student of law at that time. They lived a while in Warsaw, and then in Kraków. From 1936-1939, they traveled together at a diplomatic outpost in Użhorod in Transcarpathia. In 1938, she began creating literary works under the pseudonym Maria Ukniewska , debuting a fragment of her novel from the life of theater dancers Niedziela Teresy i przygoda Dubenki (Theresa’s Sunday and Dubienka’s Adventures), which was published in the magazine Wiadomości Literackie in 1938 (no 8, pg. 3). These are fragments from the later released novel Strachy (Terrors).
In 1939, she left France with her husband, where she witnessed the beginning of WWII. She participated in a resistance movement at that time, for which she was arrested in 1944 and placed in a concentration camp in Ravensbrück, and later in Bergen-Belsen. Her husband was arrested in 1943.
During the first few years of the war, she lived with her husband; who was fulfilling a diplomatic role; in Tuluz, Strasburg, Lille and Paris. For her participation in the resistance movement she was given the medal Médaille Commémorative Française de la Guerre 1939-1945.
She returned to Poland in 1950, and a few years later got a divorce from her husband. In Poland, for the following seven years, she worked at Zjednoczone Przedsiębiorstwa Rozrywkowe (United Entertainment Enterprises), and after some unexplained events related to the publication of Strachy, she decided to return to working on literare. From the start, she proved that she artistically belonged to the ideologies of the period. Due to political reasons, she had to write under a pseudonym and get rid of her last name, not only for the good of her husband, but herself as well; in order to avoid any unjust judgment. Because of her literary accomplishments, she was forced into anonymity and writing in the shadows, from which she did not escape until after the war. In her humble literary works, she did not distance herself from themes and problems that were the foundation for interwar literature presented by women. From 1957, she was also a member of Związek Literatów Polskich (Polish Writers’ Union). She also belonged to Liga Kobiet (League of Women).
Until 1962, Ukniewska was the author of one work, the novel Strachy. This is also what Andrzej Kijowski wrote in the magazine Przegląd Kulturalny (In 1938, Strachy was made into a film for the first time and Eugeniusz Cękalski and Karol Szołowski were the directors; In 1962, a TV series titled Strachy was aired and its director was Stanisław Lenartowicz). Even after her death, the rest of her works, some of them unfinished, kept appearing; such as a novel about circus performers Czerwone salto (The Red Jump), a novel about one of the before-war townhouses in the Powiśle district Dom zaczarowany (Haunted House), and a grotesque novel entitled Urodzaj tęsknoty (Longing’s Yield).
She spent the last years of her life alone. She wrote, read, and sometimes appeared at the Polish Writers’ Union coffee shop in central Kraków. She was buried in the Bródnowski cemetery in Warsaw.
WORKS
Czerwone salto; Wypłata, [Excerpts], „Przekrój”, 1962, nr 921, s. 9-11, 22.
Dom zaczarowany, „Słowo”, 1940, nr 2 – 4. [Excerpt].
Dom zaczarowany, „Wrócimy”, 1940, nr 3, s. 64-68. [Excerpt].
Dom zaczarowany, „Wrócimy”, 1941, nr 7, s. 213-218. [Excerpt].
Dom zaczarowany; Czerwone salto; Urodzaj tęsknoty, Warszawa, Czytelnik, 1963.
Dom zapomnienia, Warszawa, Czytelnik, 2006.
Niedziela Teresy i przygoda Dubenki, „Wiadomości Literackie”, 1938, nr 8, s. 3.
Spadek po Kettlerze, „Wrócimy”, 1942, nr 10, s. 337-342. [Excerpt].
Strachy, [przedm. M. Hemara], Warszawa, Towarzystwo Wydawnicze "Roj", 1938.
Strachy, First post-war edition revised, Warszawa, Czytelnik, 1958., 2nd ed., 1958., 3rd ed., 1968., 4th ed, 1973., 5th ed, 1975., 6th ed. Katowice, "Książnica", 1997.
Strachy, ze słowem wstępnym B. Kosmowskiej, 7th ed., Warszawa, Wydawnictwo W.A.B, 2016.
Strachy [Dok. Dźw.], Warszawa, Polski Związek Niewidomych Zakład Wydawnictw i Nagrań, 1988.
Strachy, Odc. 1-4, scen. i reż. Stanisław Lenartowicz, Galapagos, 2010.
Strachy, Telewizja Polska, Galapagos Films; reż., scen. Stanisław Lenartowicz, 2010.
Urodzaj tęsknoty, „Wrócimy”, 1942, nr 9, s. 287-292. [Excerpt].
BIBLIOGRAPHY
B.K.: Pisarze polscy nie ustają w pracy, „Wiarus Polski”, 1942, nr 304, s. [2]. [o działalności i zamierzeniach lit., m. in. pisarzy S. Balińskiego, T. Fangrata, M. Kuncewiczowej, J. Łobodowskiego, J. Mondscheina, A. Niemczuka, M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, A. Słonimskiego, M. Ukniewskiej, K. Wierzyńskiego].
Bar A., Wśród książek, „Tydzień”, 1938, nr 15, s. 2-3.
Baranowska a., To nie mój pamiętnik, [In:] Perły i potwory, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986. s. 236-247.
Błaszkiewicz A., Kopciuszek w królewnę przemieniony, „Film” 1979 nr 49.
[Batora K.], Ukniewska Maria 1907-1962, [In:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury : słownik biobibliograficzny. T. 8, Ste - V, ed. J. Czachowska, A. Szałagan, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2003, s. 427-428.
Batora K., Ukniewska Maria 1907-1962, [online], Polscy pisarze i badacze przełomu XX i XXI wieku. https://pisarzeibadacze.ibl.edu.pl/record_view/4277
Boren M., Powieść girlsy, „Nowy Dziennik”, 1938, nr 85, s. 8.
Breiter E., Powieść z życia girlsy, „Wiadomości Literackie”, 1938, nr 14, s. 4.
Büthner-Zawadzka M., "Zobaczysz, ona ci się puści", [In:] Büthner-Zawadzka M, Warszawa w oczach pisarek : obraz i doświadczenie miasta w polskiej prozie kobiecej 1864-1939, Warszawa, Instytut Badań Literackich, 2014, s. 319-335.
Coleman A. P., The Literary Scene in Poland, „The New York Times”, 1938, vol. 87, iss. 29352.
Coleman A. P., [Review of Strachy, by M. Ukniewska], „Books Abroad”, 1938, vol. 12, iss. 3, p. 317.
Chciuk A., Czerwone salto, „Kultura”, 1964, nr 7-8 (201-202), s. 234-235.
Dąbrowska T., Warszawa literacka lat międzywojennych, Warszawa, Bellona, 2014, s. 179-184.
Dąbrowski J., Spowiedź „czwartej z lewej strony“, „Robotnik”, 1938, nr 66 (7334), s. 3.
Godlewska M., Upiorna książka, „Słowo”, 1938, nr 117.
Janowski J., Co się stało ze "Strachami", „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1939, nr 11.
Jaski Z., Wady i zalety fachowości, „Świat". Ilustrowany dodatek tygodniowy Głosu Wielkopolskiego,1948, nr 31, s. 48.
Józefowicz S., Z za kulis rewii, „Myśl Narodowa”, 1938, nr 18.
Kijowski A., Maria Ukniewska. [Nota pośmiertna]. „Przegląd Kulturalny”, 1962, nr 32 s. 7.
Kister H., Udane debiuty: Schulz, Ukniewska, Wiech, [In:] Pegazy na Kredytowej, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1980. s. 37.
Kott J., Dawne strachy, "Przegląd Kulturalny", 1958, nr 23.
Kragen W., Jeszcze jeden dokument, „Ster”, 1938, nr 14, s. 7.
Kruszyńska A., Artystyczny świat(ek) w literaturze popularnej "Strachy"; Marii Ukniewskiej i "Złota Maska"; Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, [In:] Literatura i kultura popularna : między tradycją a nowatorstwem, ed. A. Gemra. Wrocław, Pracownia Literatury i Kultury Popularnej oraz Nowych Mediów, Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Wrocławski, 2016, s. 29-38.
Kurz I., Społecznie użyteczne Strachy, [In:] Szklane domy : wizje i praktyki modernizacji społecznych po roku 1918, ed. J. Kordjak, Warszawa, Zachęta - Narodowa Galeria Sztuki, 2020, s. 144-155.
Liński H., "Strachy" i ich autorka, „Wiadomości Filmowe”, 1938, nr 11.
Lorentowicz J., Ukniewska Maria, „Strachy", „Nowa Książka” 1938, nr 9, s. 541-542.
Nałęcz-Ostrowska Szymańska, H., Ze zjawisk literackich. (Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Pola Gojawlczyńska, Aleksander Świętochowski, Marja Ukniewska), „Trzeźwość”, 1938, nr 1-4, s. 33-48.
P.I.L, Blaski i nędze z życia „girlsy". Rozmowa z autorką „Strachówu Marią Ukniewską, „Nowy Dziennik”, 1938, nr 114, s. 8.
Pański J., O powieści środowiskowej, „Sygnały”, 1938, nr 4, s. 8.
Promiński M., Strachy - [review] „Sygnały”, 1938, nr 40, s. 5.
Pryszczewska-Kozołub A., Autobiografizm w prozie międzywojennej, „Prace Naukowe. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury”, 2001, z. 8, s. 151-158.
Rozmowa z autorką „Strachów” (Wywiad z M. Ukniewską), „Dziennik Polski”, 1938, nr 123, s. 7.
Tarkowski P., Maria Ukniewska: Czerwone salto. Wypłata, „Przekrój”, 1962, nr 921, s. 9-11, 22.
Tarnawski W., O twórczości reportażowej : na marginesie "Strachów" Ukniewskiej, „Prosto z Mostu”,1938, nr 24, s. 6 ; nr 25, s. 4.
Ukniewska Maria, [In:] Encyklopedia literatury polskiej, ed. E. Zarych, Kraków, Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, s. 741.
W. Zech. [Zechenter, Witold], Portrety imaginacyjne pisarzy, „Kurier Literacko-Naukowy”, 1938, nr 30, s. 8.
Walęciuk-Dejneka B., Zapomniane, przemilczane, nieobecne – proza kobiet z pierwszej połowy XX w. jako źródło do badań. Wybrane aspekty, [In:] Historia kobiet : źródła, metody, kierunki badawcze, cz. 2., ed. M. Dajnowicz, A. Miodowski, Białystok, Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2023, s. 71-80.
Warneńska M., O autorce „Strachów”, „Nowa Kultura” 1962 nr 37.
Warszawski przewodnik literacki, ed. P. Cieliczko,Warszawa, Fundacja na Rzecz Badań Literackich, 2005.
Wosik E., Warszawa i teatr – dwie miłości Marii Ukniewskiej, „Stolica” 1983 nr 44.
Wróbel O., Z epoki, z kraju i ze świata, „Książki : magazyn do czytania”, 2020, nr 6, s. 114.
Zahorska A., Strachy [Film reviews], „Kultura”,1938, Nr 48 (136).
Zahorska S., Nareszcie polski film, „Wiadomości Literackie”, 1938, nr 47, s.11.
Other
Blaski i nędze życia girls, „Kino”,1938, nr 18.
Dwa wcielenia Dubenki, „Kino”,1938, nr 50.
 |
| Maria Ukniewska 1962 Z: ”Przekrój”, 1962, nr 921, s. 9-11, 22. |
| WEBSITES "Strachy" FILMPOLSKI.PL |
 |
|
Public Domain: |
Author biography: Beata Walęciuk-Dejneka
This work is licensed under a Creative Commons BY-NC Attribution - NonCommercial 4.0 license. License text
