Ewa Łuskina

	Date of Birth	1879-09-10
	Place of Birth	Kraków
	Date of Death	1942-10-03
	Place of Death	Kraków
	Pseudonym and cryptonym	E.; E.Ł.; Ewa Ł.; Ł.
	Familiar relationships	ID: psb.16260.1
	VIAF ID	84430422

In: Bury A., Ewa Łuskina - zapomniana literatka. Kraków [Magazyn] 1989 nr 2 s. 55

Polish writer and publicist, whose years of literary activity fall on the Młoda Polska literary period. Her father was Włodzimierz Łuskina, and her mother was Wiktoria Eufemia from Greece.
Łuskina’s childhood coincided with her father’s fascination with historical paintings. After a short stay in France, Włodzimierz Łuskina returned to Poland after being recognized as a spy. In 1894 he died of tuberculosis, practically leaving his daughter and wife with no means to live on.
Łuskina only received education from a convent school. She never attended any other school, not even one of the universities which recently opened their doors to female students. Everything that she created was the product of gaining knowledge on her own. In the late 90’s, Łuskina took up work at Krakowskie Towarzystwo Rolnicze (eng. The Krakow Farming Company) while also completing commision work through the economist and lawyer secretary Roger Battaglia. In 1898,Ewa Łuskina debuted her literature in a novel competition published by the weekly “Życie” in Krakow. Her work Z obłąkań (eng. From Insanities), signed under the pseudonym Włodimierz van Roy, won second place. That same year, Łuskina published (also in the weekly “Życie”) the stories Refleks (eng. Reflection), W kręgu domowej lampy (eng. In the Circle of The House Lamp) and others which raised topics of love and its destructive power focused on a demonized image of a woman.
In almost all of Ewa Łuskina’s works, love is usually connected with death, although the protagonists are often artists who yield themselves to the destructive force of art. This element is found in her first collection of novels Chiński tusz (eng. Chinese Mascara), released in Krakow in 1906. Subsequently in the same year, she published Viraginitas. Romans stylizowany (eng. Viraginitas. Stylized Romance), which earned praise from critics. The work makes up a series of novels, which portrays the battle of the sexes through the ages. The predilection for portraying a very sought-after situation, often edging on psychopathy; and also to a vast array of descriptions of architectural magnificence, precious stones, beautiful bodies, and abundant flora, causes Virginitas to provide an intriguing example of decadent literature from a woman’s point of view. Encouraged by her success, Łuskina continued this analogic type of work in the presses “Życie”, “Nowa Reforma”, “Nowe Słowo”, “Chimera” and “Krytyka”. Later, she worked with actor Leon Stępowski to write Szopen (eng. Chopin), a patriotic piece which did not grab the attention of critics very well. However, the young artist went and finished writing the fifth part of her father’s novel entitled Wielki Rok (eng. The Great Year).
The characteristics of Łuskina’s works primarily situate her in the traditional Młoda Polska circle. In almost each of her works, one can notice elements of literary imagination that clearly pertain to this time period. Specific to this time period was connecting nietzscheanism with a fascination with indian philosophy, which found its place in the messianic-mystic essay Genezis z ducha Ariów (eng. Genesis from an Aryan Ghost) (“Lamus” 1911).
Moreover, Łuskina was also a publicist, and published portraits of contemporary artists in a diverse group of magazines. She also wrote about applied arts, such as the rough draft W obronie piękności kraju, 1910 (eng. In Defense of The Country’s Beauty). After 1930, her great works began appearing in print more and more scarcely. The writer, overwhelmed with sadness after the death of her beloved mother in 1930, performed graphological analysis for the court in Krakow, upon their request. When World War II began, she lived in an old people’s home where she died on October 3rd, 1942.

WORKS

Anamorfozy.(Z cyklu: Viraginitas),"Chimera (Warszawa)", 1905, z. 27, s. 424-447.
Anna Bilińska (Bohdanowiczowa), „Głos Kobiet Polskich”, dodatek do „Kronika Powszechna”, 1914, nr 15.
Anna Bilińska (Bohdanowiczowa), [In:] Emancypantki i modernistki : teksty kobiet o sztuce 1879-1914 : antologia, wybór i oprac. M. Kasa, J. M. Sosnowska, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2019, s. 750-752.
Architektura monumentalna, „Krytyka”, 1913, T. 38, s. 29-37.
Architektura monumentalna, [In:] Emancypantki i modernistki : teksty kobiet o sztuce 1879-1914 : antologia, wybór i oprac. M. Kasa, J. M. Sosnowska, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2019, s. 596-602.
Błękitni," Ilustrowany Tygodnik Polski (Kraków).",1915, nr 20, s. 318-320.
Błękitni, [In:] Serce Polskie : wybór opowiadań i nowel legionowych z lat wielkiej wojny, Lwów, 1917, s. 153-160.
Chińskim tuszem." Życie (Kraków ; Lwów)",1899, nr 3, s. 49-50.
Chińskim tuszem: nowele. Kraków, D. E. Friedlein,1906.
Czarodziejka zapomniana." Krytyka",1913, T.40, s. 98-112, 189-195, 220-231.
Demon i Dalhia. "Nowe Słowo (Kraków)",1905, nr 3-5.
Historia pozytywki."Nowa Reforma (Kraków)", 1905, nr 95.
Idea własnego domu, „Słowo Polskie (Lwów)”, 1912, nr 51, s. 4-52; also „Kronika powszechna, 1912, nr 24-25, 27-30, nr 32.
Idea własnego domu, [In:] Emancypantki i modernistki : teksty kobiet o sztuce 1879-1914 : antologia, wybór i oprac. M. Kasa, J. M. Sosnowska, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2019, s. 573-595.
Kobieta a sztuka, „Głos Kobiet Polskich”, dodatek do „Kronika Powszechna”, 1914, nr 13, s. 40- 41, nr 14, s. 44-45.
Kobieta a sztuka, [In:] Emancypantki i modernistki : teksty kobiet o sztuce 1879-1914 : antologia, wybór i oprac. M. Kasa, J. M. Sosnowska, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2019, s. 352-355.
Kobieta bez głowy." Nowa Reforma (Kraków)", 1928, nr 74-81.
O chrobrej koronie na szczytach, 1900-1910 (Rękopis)
O chrobrej koronie na szczytach, "Świat (Warszawa)",1907, nr 6, s. 14-25.
Olga Boznańska, „Głos Kobiet Polskich”, dodatek do „Kronika Powszechna”, 1914, nr 17-18.
Olga Boznańska, [In:] Emancypantki i modernistki : teksty kobiet o sztuce 1879-1914 : antologia, wybór i oprac. M. Kasa, J. M. Sosnowska, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2019, s. 753-757.
Opętani miłością, "Życie (Kraków ; Lwów)",1899,nr 17/18,s.328-329.
Porwanie Giocondy: (nowela lotnicza)," Na Szerokim Świecie (Warszawa ; Kraków) ",1929, nr 42.
Przegląd. Wyczółkowski jako grafik, [In:] Emancypantki i modernistki : teksty kobiet o sztuce 1879-1914 : antologia, wybór i oprac. M. Kasa, J. M. Sosnowska, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2019, s. 732-736.
Refleks." Życie (Kraków; Lwów) ", 1898, nr 47, s. 626.
Szopen: sztuka popularna w pięciu aktach z dziejów naszej pieśni, współaut. L. Stępowski, Kraków, W. L. Anczyca i Spółki, 1906.
U źródeł symbolu, „Krytyka”,1914, T. 43, s. 67-75.
U źródeł symbolu,[In:] Emancypantki i modernistki : teksty kobiet o sztuce 1879-1914 : antologia, wybór i oprac. M. Kasa, J. M. Sosnowska, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2019, s. 603 609.
Viraginitas: romans stylizowany, Kraków, D. E. Friedlein, 1906. [Zawiera: Anamorphozy ; Astatre Syriaca ; Daemon i Dalhia ; Diospolis magna ; Klejnoty Brabancyi ; Maska żelazna ; Rosa Mystica ; Skarby Sezama ; Urok życia ; Witraże].
W obronie piękności kraju, Kraków, 1910.
W kręgu domowej lampy, "Życie (Kraków ; Lwów)" ", 1898, nr 49, s. 653-654.
Władysław Podkowiński, „Krytyka”, 1913, T. 38, s. 339-346; T. 40, s. 43-49.
Wyczółkowski jako grafik, „Krytyka”, 1913, T. 40, s. 62-66.
Z legend polskich, Pokój ludziom dobrej woli." Chimera (Warszawa)", 1907, z. 28/30, s. 239-247.
Z obłąkań," Życie (Kraków; Lwów)",1898, nr 9.
Zabawa w piękno," Przyjaciel Młodzieży",1914, nr 17.

STUDY

Łuskina W., Wystąpienie narodu polskiego, z pośmiertnej teki aut. zestawione i uzupełn. przez E.Ł., Lwów, Wydaw. "Kurjera Lwowskiego",1910.

PUBLISHED ABROAD

Łuskina E., Čarodějka zapomenutá, z polštiny přeložil J. Skalický, [In:] Dante-Gabriel Rossetti, Ve Staré Říši na Mor., 1923.
Łuskina E.,Tait D.F. (transl.), The Mystic Rose, "The Slavonic and East European Review", 17,1939, no. 50. s. 272–281.

BIBLIOGRAPHY

Bandzarewicz B., Młodopolskie miłośnice i okrutnice : skrajne doświadczenia bohaterek utworów Ewy Łuskiny jako manifestacja obyczajowej odwagi = Young Poland lovers and cruel women the extreme experiences of the characters of Ewa Łuskina’s works as a manifestation of moral courage, "Prace Literaturoznawcze", [Nr] 10, (2022), s. 237-249.
Bandzarewicz B., Mordercza kurtyzana : zjawisko prostytucji w "Masce żelaznej" Ewy Łuskiny, [In:] Literatura i prawo: związki i relacje, red. nauk. B. Walęciuk-Dejneka, Siedlce, Wydawnictwo Naukowe UwS, 2023, s.15-35.
Baranowska A., Twarz kobiety na wskroś współczesnej, [In:] Kraj modernistycznego cierpienia. Kraj modernistycznego cierpienia, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy,1981, s. 110-122.
Bury A., Ewa Łuskina - zapomniana literatka, "Kraków" [Magazyn], 1989, nr 2, s. 55-57.
Bury A., Ewy Łuskiny życie atłasowe, Kraków, Wydawnictwo Miniatura,1993.
Drab A., Upamiętnienie Elizabeth Siddal : "Czarodziejka" przypomniana Ewy Łuskiny. "Wiek XIX", R. 15 (2022), s. 257-269.
Emancypantki i modernistki : teksty kobiet o sztuce 1879-1914 : antologia, wybór i oprac. M. Kasa, J. M. Sosnowska, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2019.
Ewa Łuskina 1878–1942, [In:] Kurtyna Kobiet, Kraków, [2023], s. 78.
Hawkesworth C., A history of Central European women’s writing, New York, Palgrave Macmillan, 2001.
Kolbuszewski J., Ochrona przyrody a kultura, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
Literatura niewyczerpana : w kręgu mniej znanych twórców polskiej literatury lat 1863-1914, red. K. Fiołek, Kraków, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", cop. 2014.
Łuskina Ewa, [In:] Lechicki C., Przewodnik po beletrystyce, Poznań, Naczelny Instytut Akcji Katolickiej, 1935, s. 277.
Łuskina Ewa (ok.1878 - po 1939), [In:] Bibliografia literatury polskiej Nowy Korbut T. 14, Literatura Pozytywizmu i Młodej Polski: Hasła osobowe: G - Ł, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973, s. 711-722.
Pekaniec A., Kraków kobiet: nie tylko pisarki. "Nowa Dekada Krakowska" ,2014, no. 6 (16), s. 82-89.
Przybyszewski i jego poezja. Modernizm w Krakowie. — Twórczość Stanisława Przybyszewskiego. — Ewa Łuskina i zmierzch przybyszewszczyzny, [In:] Polska, jej dzieje i kultura : od czasów najdawniejszych do chwili obecnej. T. 3, Od roku 1796-1930, oprac. A. Brücknera [et al.]., Warszawa, nakł. Księgarni Trzaski, Everta i Michalskiego, [1930]. s. 858-859.
Ratuszna H., Chopin i "sprawa polska" : o zapomnianym dramacie Ewy Łuskiny i Leona Stępowskiego, [W]: Cykle i cykliczność , : prace dedykowane Pani Profesor Krystynie Jakowskiej, red. A. Kieżuń i D. Kuleszy, Białystok, Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie, 2010, s. 317-327.
Skręt R., Łuskina Ewa, [In:] Polski słownik biograficzny, T. 18, Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973, s. 576.
Skucha M., Ekologia i literatura - Rabka i Kraków : przypadek Ewy Łuskiny, [In:] Rabka w literaturze, literaci w Rabce, Rabka-Zdrój, Stowarzyszenie Kulturowy Gościniec, 2018, s. 63-72.
Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. - 1970 r. T. 4, A-Ż : nazwiska, red. E. Jankowski, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 411.
Szerląg K., Ewa Łuskina (1889-1942), literat, krytyk teatralny krakowski, 1971 (rękopis).
Teresińska I., Łuskina Ewa 1879 -1942, [In:] Dawni pisarze polscy : od początków piśmiennictwa do Młodej Polski : przewodnik biograficzny i bibliograficzny, T. 2, I - Me, red. R. Loth, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2001, s. 397.
Trześniewska-Nowak A., Koncepcja ochrony natury w twórczości Ewy Łuskiny, "Polish Studies of Kyiv", 2023, vol. 39, s. 68-79. DOI: 10.17721/psk.2023.39.68-79
Włodarczyk J., Łuskina Ewa (ok. 1878-1942), [In:] Encyklopedia literatury polskiej, red. E. Zarych, Kraków, Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, s. 390-391.
Zawiszewska A., Między Młodą Polską, Skamandrem i Awangardą : kobiety piszące wiersze w dwudziestoleciu międzywojennym, Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014.

Author biography: Barbara Bandzarewicz

GALLERY


Z: Bury A., Ewy Łuskiny życie atłasowe, Kraków, 1993.	Z:Dante-Gabriel Rossetti, Ve Staré Říši na Mor., 1923. Ilustr. Čarodějka zapomenutá.		Z: Kurtyna Kobiet, Kraków, [2023], s.78.