 |
Data urodzenia | 1891-05-19 | ||||||
| Miejsce urodzenia | Będzin | |||||||
| Data śmierci | 1942-05-00 | |||||||
| Miejsce śmierci | KL Ravensbrück * | |||||||
| Pseudonimy i kryptonimy | J.M.; (j.mig.); J.Mig.; Kamil Norden; M.J.M.; (mi); Mi; (Mi); mig; (mig); Mig.; (Mig); mjm; (mjm) |
|||||||
| Powiązania | z Gancwohlów | |||||||
| VIAF ID | 162672079 | |||||||
| Domena publiczna: Narodowe Archiwum Cyfrowe Sygnatura: 1-K-1990 |
* Wg informacji |
|||||||
Redaktorka, dziennikarka, reporterka, a także literatka urodzona w Będzinie. Niewiele wiadomo o rodzicach Migowej, jako imię ojca, prawdopodobnie członka żydowskiej inteligencji, wymienia się jednak personalia Józef Gancwohl. Józef ożenił się z Anną Kempińską i wspólnie bardzo patriotycznie wychowywali córkę. Od lat nastoletnich angażowała się w młodzieżową, niepodległościową "Filarecję", natomiast od 1912 r. wstąpiła do Związku Strzeleckiego, w związku z czym uczestniczyła w różnych pracach związanych z organizacją Legionów. Wzięła udział w tworzeniu Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. Oddawała się, wraz z innymi kobietami, wywiadowi, kurierce, szyfrowaniu informacji, rozpoznaniu terenu oraz ćwiczeniom wojskowym, często działając w "Strzelcu" kosztem własnego życia osobistego. Prowadziła również w 1915 r. kuchnię dla ewakuowanych z Galicji rannych legionistów i uchodźców, następną – tym razem ustyuowaną przy Nowym Świecie – kierowała podczas II wojny światowej, bardzo wcześnie oraz intensywnie zaczęła zatem swą działalność społeczną oraz dziennikarską. Niemniej jednak od 1928 r. w pełni oddawała się głównie publicystyce. Pracowała w czasopismach uganiających się za sensacją obyczajową oraz kryminalną, łatwych w odbiorze. Migową uważało się ówcześnie za "autorkę niemal modelową dla tego rodzaju dziennikarstwa, toteż zdobyła sobie znaczną popularność i jako powieściopisarka, i jako dziennikarka".
Jadwiga dużo czasu spędzała w Krakowie, uczęszczając do tutejszego gimznazjum. Uczyła się ona również na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, następnie parając się publicystyką, na przykład w formie recenzji teatralnych. Używała pseudonimu, Kamil Norden, pisząc do bulwarówek, niemniej jednak oddawała się również bardziej prestiżowemu dziennikarstwu, tworząc chociażby reportaże zarówno o życiu pracownic seksualnych w Warszawie, jak i o prawach najuboższych kobiet. Częstokroć rozmawiała z gwiazdami, wiele wywiadów zamieszczając na łamach prestiżowych pism "Świat" oraz "Kino". Jako szczególne jawi się reporterskie poświęcenie Migowej, która w przebraniu bezdomnej dostała się do kobiecej noclegowni, wydając wówczas wspomniany wcześniej reportaż o najtańszych prostytutkach.
Związała się (w latach 1920-1928) z redakcjami wielu krakowskich czasopism, takich jak „Goniec Krakowski”, „Nowa Reforma” oraz „IKC”, zanim przeniosła się do Warszawy, gdzie kontynuowała pracę w pismach warszawskich („Kurier Czerwony”, „Kino”, „Świat”). Dołączyła tam do wydawnictwa „Ibis”, w którym wykorzystując pseudonim Kamil Norden, publikowała liczne i popularne w tamtym czasie powieści romantyczne, takie jak Szczęście przychodzi kiedy chce, Małżeństwo gwiazdy, Miłość o zmierzchu, Kariera Władki Brzózki, jednak większość uległa zniszczeniu oraz zapomnieniu. Określane bywają jako poczytne romanse, natomiast ich bohaterzy jako postacie z krwi i kości. Jawią się jako pisane "na szybko" potocznym językiem. Drukowane w odcinkach, prawdopodobnie głównie w celach zarobkowych, dotykają spraw społecznych, szczególnie sytuacji kobiet. Migową uważa się za jedną z pierwszych feministek, słała bowiem korespondencję dotyczącą emancypacji do krakowskich pism, w tym do eleganckiego "Światowida". Parała się również również kierownictwem kabaretu literackiego "Rajski ptak".
Brakuje źródeł, dowodzących, czy założyła rodzinę.
Gestapo aresztowało Migową w 1942 r. Początkowo osadzona została w dawnym więzieniu wojskowym, położonym przy ul. Gęsiej, skąd następnie wywieziona została na śmierć.
Jadwiga Migowa zginęła w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück.
TWÓRCZOŚĆ
"Antymilitarysta", „Prawda”, 1910, nr 6-7.
"Antymilitarysta", „Nowości Illustrowane „ 1915, nr 47, s. 5-6.
Bywaj dziewczę zdrowe, „Nowości Illustrowane”, 1916, nr 40.
Człowiek z mostu: powieść, Warszawa, "Ibis", 1938. [Stanowi cz. 2 powieści: Twarze pod szminką].
Dom, którego nie było...: historia osobliwa, „Nowości Illustrowane”, 1923, nr 21-24.
Goście Zosi, oprac. Jadwiga Migowa, Kraków, Wydawnictwo Polonia, [post 1904].
Gwiazda i hrabia małżonek. Z. 1-[3], Warszawa, "Ibis", [1938].
Hrabia małżonek: powieść, Warszawa, "Ibis", 1938.
Jak Michała Pałkę w Nowy Rok diabli brali …, „Goniec Krakowski”, 1921, nr 1.
Jego kobiety: powieść, Warszawa, "Ibis", 1939. [Stanowi cz. 2 powieści pt.: Kobieta płaci].
Joe i Dorrit: (Amerykańska historya), „Życie i Powieść”, 1920, nr 4, 5-8.
Kariera Władki Brzoskówny: powieść, Warszawa, "Ibis", 1938.
Kobieta płaci: powieść z życia współczesnej Warszawy, „Express Poranny”, 1936, nr 115-265.
Kobieta płaci...: powieść, Warszawa, "Ibis", 1939.
Król tenorów: powieść, Warszawa, "Ibis", 1939. [Stanowi cz. 2 powieści "Wysokie C"].
Lady Władka: powieść, Warszawa, "Ibis", 1938. [stanowi cz. 2 powieści "Kariera Władki Brzoskówny, cz. 3 wyszła pod tyt.: "Rozeszły się ich drogi"].
Małżeństwo gwiazdy: powieść, „Express Poranny”, 1935, nr 172-205.
Małżeństwo gwiazdy: powieść, „Express Poranny”, 1936, nr 1-20.
Małżeństwo gwiazdy: powieść, T. 1, Warszawa, "Ibis", 1938.
Małżeństwo gwiazdy: powieść, T. 2, Warszawa, "Ibis", 1938.
Małżeństwo gwiazdy, T. 1, Zawodzie, Nawias, cop. 2020.
Małżeństwo gwiazdy, T. 2, Zawodzie, Nawias, cop. 2020.
Miłość o zmierzchu: powieść, „Express Poranny”, 1939, nr 111-241.
Moi rodzice rozwodzą się: powieść, „Express Poranny”, 1938, nr 23-131.
Moi rodzice rozwodzą się: powieść, Warszawa, F. Hoesick,1939.
Odmłodzenie dra Wyrobkówny [!]: (powieść fantastyczna), „Nowości Illustrowane”, 1912, nr 12-19.
Ojciec chce odejść ...: powieść z życia współczesnej Warszawy, „Express Poranny”, 1937, nr 86-175.
Panterka: powieść współczesna, „Nowości Ilustrowane”, 1921, nr 35, s. 6; nr 36, s. 6; nr 37, s. 6; nr 38, s. 6; nr 39, s. 6; nr 40, s. 6; nr 41, s. 6; nr 42, s. 6; nr 43, s. 6; nr 45, s. 6; nr 46, s. 5; nr 47, s. 5; nr 51, s. 7; nr 52, s. 11; 1922, nr 3, s. 6; nr 7-8; nr 10, s. 7; nr 13, s. 7; nr 15, s. 7; nr 17, s. 6; nr 18, s. 6; nr 21, s. 6.
Powrót Wacława: powieść, Warszawa, "Ibis", 1939. [Stanowi cz. 3 powieści pt.: Kobieta płaci].
Rozeszły się ich drogi: powieść, Warszawa, "Ibis", 1938.
Rozrywki wakacyjne: książeczka dla dobrych dzieci, [S.l.], [s.n.], ca 1920.
Sentymentalny złodziej, „Goniec Krakowski”, 1920, nr 189.
Szczęście przychodzi, kiedy chce ...: powieść, „Express Poranny”, 1938, nr 244-360.
Szczęście przychodzi, kiedy chce ...: powieść, „Express Poranny”, 1939, nr 1-2.
Szczęście przychodzi kiedy chce: powieść, [T. 1], Warszawa, Wydawnictwo "Ibis", 1939.
Szczęście przychodzi kiedy chce: powieść, [T.] 2, Warszawa, Wydawnictwo "Ibis", 1939.
Twarze pod szminką: II część powieści "Małżeństwo gwiazdy", „Express Poranny”, 1936, nr 21-114.
Twarze pod szminką: powieść, Warszawa, "Ibis", 1938.
Tylko jeszcze stara gwardia, „Goniec Krakowski”, 1920, nr 29.
Wesołe chwile: wierszyki dla dzieci, [S.l.], [s.n.], ante 1939.
Wysokie C: powieść, „Express Poranny”, 1937, nr 176-276.
Wysokie "C": powieść, Warszawa, "Ibis", 1938.
Zawsze samotna: obrazek z ostatnich dni, „Nowości Illustrowane”, 1915, nr 49, s. 5-6.
Żyje, „Nowości Illustrowane”, 1916, nr 3-4.
Wywiady
Choromański M., Rozmowa z M. Choromańskim, rozm. przepr. (Mi), „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1934, nr 61.
Dąbrowska M., Maria Dąbrowska o nagrodzie i swej pracy, rozm. przepr. Mig., „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1934, nr 1.
Irzykowski K., Branża filmowa w Polsce to mafia mówi Karol Irzykowski, rozm. przepr. J. M., „Światowid”, 1934, nr 21
Kawecki Z., 20 minut z Zygmuntem Kaweckim, rozm. przepr. J. Migowa, „Światowid”, 1933, nr 10.
O błędach filmu polskiego mówią reżyserzy filmowi, rozm. przepr. J. M., „Światowid”, 1934, nr 23.
Orlicz M., Pomnikowe dzieło o "Polsce dzisiejszej", rozm. przepr. Jadwiga Migowa, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1927, nr 110.
Smosarska J., Film to hazard mówi Jadwiga Smosarska, rozm. przepr., J. M., „Światowid”, 1934, nr 25.
Wielopolska M. Jehanne, Maria Jehane Wielopolska o błędach filmu polskiego, rozm. przepr., J. M., „Światowid”, 1934, nr 22.
Inne utwory
Jak we śnie: valse boston, Współtwórca: Migowa, Maria Jadwiga (1890-1942) Słowa; Samson, Joseph (1888-1957) Aranżacja, Warszawa, Wydawnictwo muzyczne "Maska", [ok. 1920].
Nicpoń: walc z f-mu "Nicpoń"; Nikt zmusić mnie nie może: foxtrot z f-mu "Nicpoń", Twórca: Parys, Georges van (1902-1972), Współtwórca: Harris, Albert (1911-1974) Wykonanie; Migowa, Maria Jadwiga (1890-1942) Słowa; S.l., Sample Record, [1930].
Tłumaczenia
Averčenko A. T. [Awerczenko Arkadjusz], Dlaczego tak wielu mamy spekulantów?, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1923, nr 201.
Averčenko A. T. [Awerczenko Arkadjusz], Historia o człowieku, który miał szczęście, „Nowa Reforma”, 1925, nr 151, s. 1-2.
Averčenko A. T. [Awerczenko Arkadjusz], Rosyjscy Robinsonowie, „Figlarz”, 1918, nr 5.
Averčenko A. T. [Awerczenko Arkadjusz], Zjadacz serc [Djalog majowy], „Nowa Reforma”, 1925, nr 124, s. 1.
Barbusse H., Wszystko dla zemsty, „Nowa Reforma”, 1914, nr 321, s. 2.
Bruno-Ruby J., Ten, który zwyciężył śmierć …, „Goniec Krakowski”, 1920, nr 139-222
Docquois G., Pośrednik, „Życie i Powieść”, 1920, nr 8, s. 10-11.
Frank P., Grand Hotel: farsa w trzech aktach, przekład J. Migowej. [Rękopis] [1931].
Frank P., Grand Hotel (Va banque): farsa w trzech aktach, przekład J. Migowej, [Rękopis] [1933].
Gaubert E., Serce Polki, „Głos Narodu”, 1914, nr 160.
Gaubert E., Za późno …, „Głos Narodu”, 1914, nr 168.
Kampf L., Aktorka, „Goniec Krakowski”, 1920, nr 257-158; nr 260.
Kampf L., Królowie, „Goniec Krakowski”, 1920, nr 243-244; nr 246-247.
Kipling R., On, ona i... żona, „Nowa Reforma”, 1914, nr 314, s. 2.
Kuprin A. I., Kwestia mieszkaniowa, „Goniec Krakowski”, 1920, nr 29.
Lamaitre J., Cudowna przemiana: (legenda), „Głos Narodu”, 1914, nr 84.
Lengyel M., Antonja (Noc Antonji): komedja w 3 aktach, 4 obrazach, tłom. J. Migowa, [Rękopis] 1925.
Marchand L., "In extremis", „Goniec Krakowski”, 1920, nr 76.
Molnar F., Wyrzucony za drzwi, „Goniec Krakowski”, 1920, nr 298.
Morgenstern G., Gejsza, „Goniec Krakowski”, 1921, nr 20.
Nemirovič-Dančenko V. I., Miłość i kobiety, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1926, nr 90.
Neruda J., Wampir, „Głos Narodu”, 1916, nr 109.
Picard A., Wdzięczność starej panny: (opowiadanie człowieka, który ją ocalił), „Figlarz”, 1919, nr 5.
Rosny J. H., Podwójne życie Piotra de Givreuse, „Nowości literackie”, 1918, nr 17-35. [Pseudonim zbiorowy. - Nazw. aut.: Séraphin Justin François Boex, Joseph-Henri-Honoré Boex].
Swatka, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1924, nr 185.
Thibault P., Ku sławie, „Życie i Powieść”, 1920, nr 9, s. 6.
Thibault P., Zbawca: (humoreska), „Figlarz”, 1917, nr 1.
Thibault P., Zbawca, „Goniec Krakowski”, 1920, nr 313.
Thoma L., Z pamiętnika urwisza-gimnazyalisty: wujaszek Franio, „Życie i Powieść”, 1920, nr 3, s. 15.
Zamacoïs M., Kwestia mieszkaniowa, „Goniec Krakowski”, 1920, nr 117.
Redakcja czasopisma
Życie i Powieść : dwutygodnik powszechny / [red. odp. Marya Jadwiga Migowa]. Kraków, Wacław Grabiański, 1919-1920.
BIBLIOGRAFIA
Boruszkowska I., Akuszerki awangardy: kobiety a początki nowej sztuki, „Pamiętnik Literacki”, 2019, z. 3, s. 5-14. DOI: 10.18318/pl.2019.3.1
Broniewski S., Kopiec wspomnień, Kraków, Wydaw. Literackie, 1959, s. 404.
Gaczoł E., Gellner J., Wątki żydowskie w fotografii ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Część I. Fotografie do 1939 roku, „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Krakowa”, 2017, nr 35, s. 285-364. DOI: 10.32030/KRZY.2017.18
Grzybowska J., Migowa Maria Jadwiga (1890 lub 1891-1942), [W:] Polski słownik biograficzny, T. 21, Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976, s. 50. Hen J., Nowolipie. Najpiękniejsze lata, Wyd. 2., Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2011, s. 218–219.
Januszewski B., Kino pod okupacją: wojenne losy i postawy polskich filmowców (1939-1945), Gdańsk; Warszawa, Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2021.
Jadłodajnia J. Migowej, „Kurjer Wileński = Vilniaus Kurjeris”, 1940, nr 51, s. 10.
Krytyka artystyczna kobiet: sztuka w perspektywie kobiecego doświadczenia XIX-XXI wieku, red. nauk. B. Łazarz, J. M. Sosnowska, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2019.
Kuźnik G., Niesamowite losy będzinian: Jadwiga Migowa - zapomniana literatka z Będzina [online]. Wiadomości naszemiasto.pl – Będzin [dostęp: 8.10. 2024]. Dostępny w internecie:https://bedzin.naszemiasto.pl/niesamowite-losy-bedzinian-jadwiga-migowa-zapomniana/ar/c13-1407883
Lipski J. J., Józef: Warszawscy "Pustelnicy" i "Bywalscy" : felietoniści i kronikarze, T. 2, 1900-1939, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973, s. 338-340.
Migowa Jadwiga [W:] Sztuka i kultura: notes do czytania = Art and culture: notebook for reading, oprac. E. Mańkowska-Grin; tł. i red. w j. ang. K. Janusik, Kraków, EMG 2020, s. 64.
Migowa Maria Jadwiga, [z d.Gancwahl, [pseud.: Norden Kamil]. [wzm.biogr.] [W:] Borowiec P., Jesteśmy głosem milionów : dzieje krakowskiego wydawnictwa i koncernu prasowego Ilustrowany Kurier Codzienny (1910-1939), Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2005, s. 244.
Migowa z Gancwohlów Maria Jadwiga, [W:] Czy wiesz kto to jest ?, red. S. Łoza, Warszawa, Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 487.
Moja droga do dziennikarstwa : wspomnienia dziennikarzy polskich z okresu międzywojennego (1918-1939), oprac. Jerzy Łojek, Warszawa, Państwowe Wydaw. Naukowe, 1974.
Poskuta-Włodek D., Trzy dekady z dziejów sceny: Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie w latach 1914-1945, Kraków, Teatr im. Juliusza Słowackiego, Księgarnia Akademicka, 2001, s. 166-167.
Rogoż M., Kraków i Lwów jako ośrodki wydawnicze Literatury dla dzieci i młodzieży w dwudziestoleciu międzywojwnnym, [W:] Kraków - Lwów : książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku, T. 9, cz. 1, red. H. Kosętka, B. Góra, E. Wójcik, Kraków, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2009, s. 134-147. http://hdl.handle.net/11716/2890
Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. - 1970 r., T. 4, A-Ż., red. E. Jankowski, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 449-450.
Szymański E., Oda na cześć: do Tadeusza Dołęgi i Kamila Nordena, „Szpilki”, 1938, nr 45/47, s. 4.
Sztuka i kultura : notes do czytania = Art and culture : notebook for reading, oprac. E. Mańkowska-Grin, Kraków, EMG, 2020, s. 64-65.
Uryniak A., „Polskie kino lat 30. jako ślad rzeczywistości. Emancypacja kobiet”, „Kwartalnik Filmowy”, nr 92, 2015, s. 43–60.DOI: 10.36744/kf.2263
 Z: Czy wiesz kto to jest ?, red. S. Łoza, Warszawa, Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 487 |
|
|
|
|
FILM POLSKI |
Autorka biogramu: Karolina Byszewska
Utwór udostępniony na licencji Creative Commons BY-NC Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne 4.0. Tekst licencji
