Data urodzenia				1860-00-00; 1861-05-20*
	Miejsce urodzenia				Warszawa
	Data śmierci				1939-03-02
	Miejsce śmierci				Warszawa
	Pseudonimy i kryptonimy				W.G.; W.Gr.; Wieśniaczka znad Wisły
	Powiązania
	VIAF ID				102058112
Domena publiczna: Z ojczystej niwy: wiązanka myśli i wspomnień, Warszawa, 1936.
* Data urodzenia z inskrypcji nagrobnej.

TWÓRCZOŚĆ

Alleluja!, „Echo z Afryki”, 1928, nr 4, s. 49-50.
Biała róża: powieść z życia, Łomża, Biblioteka Dobrych Książek, 1937.
Cecylia: opowieść z pierwszych wieków chrześcijaństwa, Warszawa, Wydaw. SS. Loretanki, 1937.
Ciernistym szlakiem: opowiadanie z czasów prześladowania Unji, Warszawa, [s.n.], 1926.
Ciernistym szlakiem: opowiadanie z czasów prześladowania Unji, Wyd. 2., Warszawa, Wydaw. Księży Pallotynów, 1934.
Ciernistym szlakiem: opowiadanie z czasów prześladowania Unii, Wyd. 3., Warszawa, Wydaw. Księży Pallotynów, 1937.
Czy powróci?; Przed burzą, Warszawa, [s.n.], 1915.
Dwór i chata: powieść. T. 1-3, Warszawa, [s.n.], 1910.
Dwór i chata: powieść. T. 1-2, Wydanie trzecie., Warszawa : Nakładem Domu Prasy Katolickiej, 1931.
Dwór i chata: powieść, Wyd. 4, Warszawa, Wydawnictwo Księży Pallotynów, [post 1931].
Dziadówna czyli Przygody Józia i Helenki, Warszawa, Wydaw. Księży Pallotynów, 1937.
„Dzieciom Warszawy” w dniu powitania, „Posiew”, 1920, nr 20, s. 1-2.
Dzwonki : opowieść z życia sieroty, Warszawa, Wydaw. Księży Pallotynów, 1937.
Gwiazdka Bożego Narodzenia: (opowieść z lat ostatnich), [S.l., s.n., 1928].
Koniec świata, „Przyjaciel”, 1911, s. 726-729.
Król Jan III Sobieski chwała narodu polskiego: w 250 rocznicę odsieczy Wiednia 1683-1933, Warszawa, SS. Loretanki, 1933.
Król Jan III Sobieski chwała narodu polskiego: w 250 rocznicę odsieczy Wiednia 1683-1933, Warszawa, nakł. i własność Red. Budowa Kościoła
w Otwocku, [1933].
Leć piosenko, Warszawa, Wydaw. Księży Pallotynów, 1936.
Mała handlarka ; Pojednani, Warszawa, [s.n.], 1915.
Matko Boska Częstochowska pociesz nas!, Warszawa, [s.n.], 1909. [Podtyt.: z powodu świętokradztwa na Jasnej Górze]. 
Na Wniebowzięcie Pańskie, „Przyjaciel”, 1913, nr 21, s. 321.
Niespodzianka: (obrazek z życia), Warszawa, Księg. „Polaka-Katolika”, 1912.
Ostatni klejnot ; Łza: (obrazek karnawałowy), Warszawa, [s.n.], 1912.
Palmowa Niedziela, „Przyjaciel”, 1913, nr 14, s. 209.
Pod Twoją obronę ; Serce matki, Warszawa, [s.n.], 1915. Obrazki wojenne. 1.
Pomoc umarłych ; Wśród rannych, Warszawa, [s.n.], 1915. Obrazki wojenne. 6.
Pomoc umarłych ; Wśród rannych, Warszawa, [s.n.], 1916. Obrazki wojenne. 7.
Przed sądem syna ; Koszyk jabłek, Warszawa, s.n., 1915. Obrazki wojenne. 5 [i.e. 6].
Przed sądem syna ; Koszyk jabłek, Warszawa, [s.n.], 1916.
Przez boleść i miłość: obrazek wojenny, Warszawa, [s.n.], 1916.
Rok pański w pieśni: zbiorek poezyi ku chwale Bożej, Warszawa, wyd. autora, 1912.
Rok pański w pieśni: zbiorek poezyi ku chwale Bożej, Warszawa, nakł. autorki, 1913.
Sen Adasia: utwór sceniczny w pięciu odsłonach: (1. w mieszkaniu Adasia, 2. na drodze do Betlejem, 3. przy żłobku zbawiciela, 4. na polskiej niwie,
5. dalej na Pasterkę), Warszawa, [s.n.], 1916.
Sercem i szablą: opowieść z lat ostatnich, [Warszawa, s.n.], 1925.
Sercem i szablą: opowieść z lat ostatnich, Warszawa, Wydaw. Księży Pallotynów, 1935.
Stabat Mater, „Przyjaciel”, 1913, nr 13, s. 194.
Syn rozbójnika: opowieść z przed stu lat, Warszawa skł. gł. E. Wende, 1912.
Syn rozbójnika, Wyd. 2., Warszawa, Wydaw. Domu Prasy Katolickiej, 1929.
Święta noc: jasełka w dwuch[!] odsłonach, Warszawa, Księg. „Przegląd Katolicki”, 1930.
Święte prawa i obowiązki święte: uwagi o małżeństwie i wychowaniu dzieci, Warszawa, [s.n.], 1911.
Święte prawa, święte obowiązki, Warszawa, [s.n.], 1921.
Święte prawa, święte obowiązki, Warszawa, SS. Loretanki, 1930.
Święto gromnic dnia 2 lutego, „Przyjaciel”, 1913, nr 5, s. 65.
Tajemnica wiejskiej chaty: powieść, Warszawa, [s.n.], 1915.
Tajemnica wiejskiej chaty: powieść, Warszawa, Wydaw. Domu Prasy Katolickiej, 1930.
Tajemnica wiejskiej chaty: powieść, Wyd. 2., Warszawa, Wydawnictwo Księży Pallotynów, 1935.
Tym, co już w niebie, „Przyjaciel”, 1911, s. 673.
U żłóbka Zbawiciela: obrazek w dwóch odsłonach: (bardzo łatwy do odgrywania po wsiach), Warszawa, wyd. i druk. Polak-Katolik, 1912.
U żłóbka Zbawiciela: obrazek w 2 odsłonach, Wyd. 2., Warszawa, nakł. i druk. „Polak-Katolik”, 1913.
W bolesną chwilę, [W:] Ignacy Kłopotowski, Zbrodnia Macochowa a wiara nasza, Warszawa, Polak-Katolik, 1912, s. 15-16.
W dzień Bożego Ciała, „Przyjaciel”, 1913, nr 24, s. 369.
Wiesławek : opowiadanie z czasów królowej Jadwigi, Warszawa, Wydaw. Księży Pallotynów, 1934.
Wigilia pod obcym dachem ; Po bitwie, Warszawa, s.n., 1915. Obrazki wojenne. 5.
Wigilia pod obcym dachem ; Po bitwie, Warszawa, s.n., 1916.
Wójtówna: powieść. T. 1, Warszawa, E. Wende : „Polak-Katolik”, 1910.
Wójtówna: powieść. T. 2, Warszawa, E. Wende : „Polak-Katolik”, 1910.
Wójtówna: powieść. [T. 1], Wyd. 2., Warszawa, Wydaw. Księży Pallotynów, 1928.
Wójtówna: powieść. T. 2, Wyd. 2., Warszawa, Wydaw. Księży Pallotynów, 1928.
Wójtówna: powieść, Wyd. 3., Warszawa, Wydaw. Domu Prasy Katolickiej, [1931].
Wójtówna: powieść, Wyd. 4., Warszawa, Wydaw. Księża Pallotyni, 1937 [i.e. 1938].
Z ojczystej niwy: wiązanka myśli i wspomnień, Warszawa, Wydaw. SS. Loretanek, 1936.
Zdobycz wojenna ; Jałmużna ubogiego, Warszawa, [s.n.], 1915. Obrazki wojenne 4.
Zima i wiosna ; W dzień Zmartwychwstania: dwie sztuczki wielkanocne, Warszawa : [s.n.], 1935.
Złotówka: obrazek z życia, Warszawa, ”Polak-Katolik”, 1911.

Opracowania

Kraszewski J. I., Sabina Marcja : opowiadanie z dawnych wieków chrześcijaństwa: według powieści J. I. Kraszewskiego "Rzym za Nerona", Warszawa, Wydawnictwo SS. Loretanki, 1938.
Newman W. O., Kalista : powieść historyczna z III-go wieku, Wyd. 2., Warszawa, Wydawnictwo Księży Pallotynów, 1936.

Redakcja czasopism
Kierownictwo literackie:
Anioł Stróż: katolicki tygodnik ilustrowany dla dziatwy i młodzieży, Warszawa, Juliusz Ostrowski, 1911-[1919].
Posiew: pismo tygodniowe, Lublin, Ignacy Kłopotowski, 1906-1939.

BIBLIOGRAFIA

Antoszkiewicz T., Misterium pasyjne na scenach II Rzeczypospolitej, „Roczniki Humanistyczne”, 1983, T. 31, z. 1, s. 7-83.
Bednarz-Grzybek R., Kabacińska-Łuczak K., Wydawcy i redaktorzy czasopism katolickich dla dzieci i młodzieży w latach 1864–1914. [W:] Oświatowe i edukacyjne aspekty działalności wydawniczej w XX i pierwszych latach XXI wieku, red. I. Michalska, G. Michalski, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 135-152. http://hdl.handle.net/11089/43174 
Grochowska Wanda, [W:] Encyklopedia katolicka. T. 6, Graal – Ignorancja, pod red. J. Walkusza, Lublin, TNKUL, 1993, s. 162.
Jakiel E., Lektury księgi: ze studiów nad Biblią w literaturze polskiej, Pelplin, Wydawnictwo Bernardinum, 2019.
(jch)., Trzydzieści lat w cieniu!, „Rodzina Polska”, 1936, nr 8, s. 282. 
J. M, Ch., Nad czem pracują pisarze katoliccy? Pro Christo : wiara i czyn, 1930, nr 11, s. 676-678.
Krawczyk R., "Męczeńskie Podlasie" w wybranych utworach literatury polskiej na przełomie XIX i XX wieku, „Szkice Podlaskie”, 2001, z. 9, s. 5-21.
Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. - 1970 r. T. 4, A-Ż: nazwiska, red. E. Jankowski. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996. s. 205.
Skotnicka G., Dzieje piórem malowane: o powieściach historycznych dla dzieci i młodzieży z okresu Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego, Gdańsk, Wydaw. Morskie, 1987.
Styk J., Publicystyczna i wydawnicza działalność ks. Ignacego Kłopotowskiego w Lublinie w latach 1896-1908, „Roczniki Humanistyczne”, 1987, T. 35,
nr 2, s. 195-209.
Śp. Wanda Grochowska, „Posiew”, 1939, nr 15, s. 231.
Śp. Wanda Grochowska, „Rodzina Polska”, 1939, nr 5, s. 236.

Autorka biogramu:

Z: Cmentarz Stare Powązki [dostęp: 19.12.2024]

	Data urodzenia				1864-06-13
	Miejsce urodzenia				Racibórz
	Data śmierci				1929-02-11
	Miejsce śmierci				Opole
	Pseudonimy i kryptonimy
	Powiązania
	VIAF ID				23129051
Domena publiczna: Wikimedia

TWÓRCZOŚĆ

Baśnie Górnego Śląska, tłum., G. Jureczko, Gliwice, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej; Opole, Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce z siedzibą w Opolu (ZNSSK), 2021.
Das Begräbnis des Hundes = O pogrzebie psa, tł. na pol. i oprac. J. Rostropowicz, „Zeszyty Eichendorffa: historia, kultura, literatura”, 2015, Z. 52, s. 100-103.
Einsamkeit, [B.m., b.w., 1912]. Nadbitka z: Oberschlesien Jg. 11, Heft 2 (1912), s. 106-111.
Haldenkinder: Roman, Kattowitz [etc.], Phönix-Verlag Inh. Fritz u. Carl Siwinna, 1912.
Im Erlengrund, Breslau, Priebatsch's Verlagsbuchhandlung, [1913].
Im Erlengrund, Breslau, 1995.
Der Gesang des Wassermannes = Śpiew utopca, tł. na pol. i oprac. J. Rostropowicz, „Zeszyty Eichendorffa: historia, kultura, literatura”, 2013, Z. 44, s. 92-95.
Kreuze am Wege: Erzählungen und Skizzen, Breslau; Oppeln, Priebatsch's Verlag, [1926].
Land und Leute in Oberschlesien: Heimatbilder, Breslau, Priebatsch's Verlagsbuchhandlung, [1913].
Die neue Heimat: Erzählung aus vergangenen Tagen, mit 18 Originalzeichn. von G. Suhr, Breslau, Verlag von Franz Goerlich, [1912].
Die neue Heimat: Erzählung aus vergangenen Tagen, mit 18 Originalzeichnungen von G. Suhr, Breslau, Franz Goerlich, [ok.1920].
Obrzędy ludowe w Wielkim Tygodniu, tł. z niem. J. Rostropowicz, „Zeszyty Eichendorffa: historia, kultura, literatura”, 2007, Z. 18, s. 54-63.
Osterbräuche im Oppelner Lande [Zwyczaje wielkanoce], tł. z niem. J. Rostropowicz, „Zeszyty Eichendorffa: historia, kultura, literatura”, 2008, Z. 22, s. 52-57. Podania i baśnie z Górnego Śląska = Sagen und Märchen aus Oberschlesien, [przeł. T. Janikowski], Gliwice; Opole, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, [2020].
Sagen und Märchen aus Oberschlesien, Breslau, Priebatsch's Verlagsbuchhandlung, 1922.
Sagen und Märchen aus Oberschlesien, Breslau, Priebatsch's Buchhandlung, 1932.
Die sechs Linden = Sześć lip koło Pogrzebina, tł. na pol. J. Rostropowicz, „Zeszyty Eichendorffa: historia, kultura, literatura”, 2014, Z. 45, s. 94-95.
Die Stadt im Sumpf = O mieście zatopionym w Bagnie, tł. na pol. J. Rostropowicz, „Zeszyty Eichendorffa: historia, kultura, literatura”, 2014, Z. 45, s. 90-92. Die Teufelsmühle: Erzählung, Breslau; Oppeln, Priebatsch's Verlag, [1922].
Die Volkstrachten in Oberschlesien, aus dem Nachlass hrsg. von H. Grabowski, Breslau, Priebatsch's Buchhandlung, 1935.
Wanderungen durch Oberschlesiens Stadte, Oppeln, [b.w.], 1927.
Was mir die schwarze Kar'lin erzählte: Volksmärchen, Breslau, Priebatsch's Buchhandlung, 1918.
Der weisse Adler: ein Kulturbild aus der Ostmark, Kattowitz; Leipzig, Phönix-Verlag, [1909].
Vom Seelenglauben des oberschlesisches Volkes [Górnośląskie opowieści o duchach], tł. z niem. J. Rostropowicz, „Zeszyty Eichendorffa: historia, kultura, literatura”, 2007, Z. 20, s. 56-67.
Zaduszki, tł. z niem. J. Rostropowicz, „Zeszyty Eichendorffa: historia, kultura, literatura”, 2005, Z. 12, s. 70-73.
Zwei Gespenstergeschichten aus Krappitz = Krapkowickie historie o duchach, tł. na pol. i oprac. J. Rostropowicz, „Zeszyty Eichendorffa: historia, kultura, literatura”, 2015, Z. 51, s. 100-103.

BIBLIOGRAFIA

Dobrowolska A., Niemiecka publikacja o stroju śląskim, [Komunikat nr 43], [Katowice], [Instytut Śląski], 1935.
Jokiel M., Opole gestern und heute: Elisabeth Grabowskis Schilderung der Stadt Oppeln der 1920er Jahre, [W:] Schlesien als Kulturregion Europas : ein Studien- und Lesebuch zu geschichtlichen, literatur-, sprach- und kulturwissenschaftlichen Querschnittsthemen, Opole, Uniwersytet Opolski, 2020, s. 43-56.
Kozina I., Niemiecka narracja propagandowa w kontekście przekształcania wsi Katowice w miasto przemysłowe: kolonizacja w ujęciu Elisabeth Grabowski, [W:] Miasto i wieś na przestrzeni dziejów w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska, red. A. Barciak, Katowice; Zabrze, Studio NOA, 2023, s. 155-168.
Pieciul-Karmińska E., Rozważania o znaczeniu strategii translatorskiej i paratekstu tłumacza na przykładzie dwujęzycznego wydania "Podań i baśni z Górnego Śląska" ("Sagen und Märchen aus Oberschlesien") autorstwa Elisabeth Grabowski w tłumaczeniu Tobiasza Janikowskiego, „Orbis Linguarum”, 2022, Vol. 56, s. 71-86. DOI: 10.23817/olin.56-4
Rostropowicz J., Elisabeth Grabowski: ciocia od górnośląskich bajek, „Zeszyty Eichendorffa: historia, kultura, literatura”, 2007, Z. 18, s. 46-53.
Rostropowicz J., Elisabeth Grabowski: pisarka i badaczka śląskiej kultury ludowej, [W:] Opolanie znani i nieznani. Cz. 4, Okres międzywojenny, red. A. Dawid, Opole, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział, 2016, s. 93-109.
Rostropowicz J., Górnośląskie stroje ludowe w badaniach i twórczości Elisabeth Grabowski, „Notatnik Skansenowski: rocznik Muzeum Wsi Opolskiej”, 2015, Nr 5, s. 17-23.

	Data urodzenia				1883-01-16
	Miejsce urodzenia				Biała (obecnie Bielsko-Biała)
	Data śmierci				1944-06-11
	Miejsce śmierci				Kraków
	Pseudonimy i kryptonimy				Cz.M.; M.C.M.;M.Cz.; M.Cz.M.; m.č.; M.Č.; (m.d.); md; Roland
	Powiązania				z Rybczyńskich; 1 voto Česky; 2 voto Mączyńska; ID: psb.17480.1
	VIAF ID				20668493
Archiwum Państwowe w Warszawie	Warianty nazwisk				Czeska; Český; Czeska-Mączyńska; Mączyńska;

Powieściopisarka, poetka, autorka książek dla dzieci i młodzieży, działaczka społeczna. Urodziła się 16 stycznia 1883 roku w Białej pod Bielskiem, zmarła 11 czerwca 1944 w Krakowie. Debiutowała w 1900 roku powieścią Księżycowe blaski, drukowaną w Gazecie Lwowskiej, pod pseudonimem Roland. W roku 1912 zamieszkała w Krakowie, gdzie rozwijała działalność literacką, zamieszczając wiersze, opowiadania, felietony i recenzje m.in. w "Kronice Powszechnej" (1912-1914), "Gazecie Lwowskiej" (1912-1913), "Gazecie Poniedziałkowej" (1913-1914), "Echu Artystycznym i Literackim" (1913-1914), "Nowej Reformie" (1913-1917), "Przeglądzie Powszechnym" (1913-1921). W czasie I wojny światowej pracowała w krakowskim szpitalu. W 1917 roku napisała pierwszą powieść dla młodzieży Dwaj Rymszowie: powieść historyczna z XVII wieku. Po niej kolejno powstały inne.

Po śmierci pierwszego męża Českiego, wyszła ponownie za mąż za Mieczysława Mączyńskiego i zamieszkała na stałe w Żywcu. Kontynuowała twórczość literacką, publikując utwory w czasopismach: "Wiek Nowy" (1919-1930), "Przewodnik Katolicki" (1924-1930), "Dzwon Niedzielny" (1925-1932; 1938), "Niedziela" (1925-1932), "Kurier Literacko-Naukowy" (1929-1931). Teksty dla dzieci i młodzieży zamieszczała na łamach: "Młodej Polski" (1925-1929), "Płomyczka" (1925-1929; 1932-1934), "Płomyka" (1925-1933), "Przyjaciela Młodzieży" (1925-1930), "Głosu Dziewcząt Polskich" (1929-1931; 1933).

Była również autorką słów wielu pieśni religijnych, pisanych do muzyki polskich kompozytorów, m. in: Józefa Edmunda Titza (profesora, muzyka, kompozytora, nauczyciela Karola Wojtyły): Czy znasz ten świat? Pojedzie mój węgiel, zamieszczonych w zbiorze: Cztery pieśni górnicze: op. 3 nr 19-22 na chór męski; Włodzimierza Poźniaka (muzykologa, wykładowcy Krakowskiego Konserwatorium Muzycznego, a potem Uniwersytetu Jagiellońskiego): Czy znasz ten świat: na chór męski; Ślaza L: Przychodzisz do nas, Ach, uproś nam, na chór męski, żeński, fisharmonię lub organy, w zbiorze: Deszcz róż: dwie pieśni ku czci św. Teresy od Dzieciątka Jezus; Feliksa Nowowiejskiego: Na święty bój: pieśń misyjna, Nadszedł Trzeci Maj: pieśń na dwa głosy z towarzyszeniem fortepianu, O przyczyń się: pieśń do św. Stanisława Kostki, „Błogosław Panie”: pieśń misyjna, na chór dziewczęcy lub chłopięcy a capella; czy Edmunda Maćkowiaka (chórmistrza, kompozytora, dyrygenta i pedagoga): Nadszedł Trzeci Maj: na chór mieszany a capella.

Zajmowała się także tłumaczeniem, m. in. z niemieckiego. Przełożyła: Karola du Prel’a Spirytyzm (Lwów 1923), Jerzego Rendla Siewcę: sztukę w jednym akcie na tle Ewangelii (Katowice 1935), Josefa Eckerskorna, Peron 4 a: sztuka w 4 aktach (Katowice 1936), Henryka Fritsch’a Matko dziecko twoje: myśli o wychowaniu (Katowice 1935), czy Franciszka Pocci’ego Jutrzejszy ranek: komedia w dwóch odsłonach (Katowice 1935). Pisała również dramatyczne utwory sceniczne: Czarne pisklęta: rzecz sceniczna w III odsłonach (Kraków 1928), Wieczór Grottgerowski w pięciu odsłonach: sceny dramatyczne z roku 1863 (Lwów 1914), przemówienia, wykłady i deklamacje na wieczornice narodowe i niepodległościowe. Angażowała się w pracę społeczną. Po wybuchu II wojny światowej niemieckie władze okupacyjne wysiedliły ją z Żywca.

TWÓRCZOŚĆ

Bal mojej matki, „Bóg i Ojczyzna”, 1942, nr 9, s. 12-14.
Bezrobotni krewni (Obrazek z życia), „Nasz Świat”, 1944, nr 9, s. 13-16.
Cywilny woźnica, [W:] Widziały to sępy i kruki... : wybór nowel wojennych, przedm. S. Lam, Poznań, Księg. św. Wojciecha, 1916, s. 115-130.
Czarne pisklęta. Rzecz sceniczna w 3 odsłonach, Kraków, Wydaw. Księży Jezuitów, 1928.
Czerwone róże, „Kurier Warszawski”, 1933, nr 6.
Czerwone róże (Opowieść wigilijna), „Kalendarz Polaka na Węgrzech na Rok 1942”, s. 118-123.
Demon życia, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1923, nr 6484-6550.
Demon życia, Przemyśl, Wydaw. „Książek Zajmujących” Książnicy Naukowej, 1925.
Donna Liza : kartka z kroniki miasta Pizy, „Nowa Reforma (Kraków)”, 1914, nr 37; 39; 41; 43 (wyd. poranne).
Dramat ucieczki, „Ilustrowany Kalendarz Wychodźczy”, 1940, s. 92.
Dwaj Rymszowie. Powieść historyczna z XVII wieku, [Il.] W. Gosieniecki, Poznań, Druk. i Księg. Św. Wojciecha, 1917. Wyd. 2., 1918.
Dwaj Rymszowie. Powieść historyczna z XVII wieku, Wyd 3., [II.] T. Wolniewicz, Poznań, Księg. Św. Wojciecha, [1921].
Dwaj Rymszowie. Powieść historyczna z XVII wieku, [II.] T. Wolniewicz, Wyd. 4., Poznań, Księg. Św. Wojciecha, [1925].
Dwaj Rymszowie. Powieść historyczna z XVII wieku, II. T. Wolniewicz, Wyd. 5 <tysiąc 13-15>., Poznań, Księg. Św. Wojciecha, [1925]. [1930]
Dwaj Rymszowie. Powieść historyczna z XVII wieku, II. T. Wolniewicz, Wyd. 6 <tysiąc 16-18>, Poznań, Księg. Św. Wojciecha, [1929].
Dwie powiastki, Kraków, Sekretarjat Gen. Ligi Katolickiej, 1927. [zawiera: S. Zalewski – Stary fornal, M. Czeska-Mączyńska – Nad przepaścią].
Dymy : powieść z życia ludu, „Dzwon Niedzielny (Kraków)”, 1925, nr 41-52.
Dymy : powieść z życia ludu, „Dzwon Niedzielny (Kraków)”, 1926, nr 1-24; 41-52.
Dymy. Powieść, Poznań, Księg. Św. Wojciecha, 1927.
Dyngus, „Wiek Nowy (Lwów)”,1929, nr 8333.
Dziwaczne przygody Imci Pana Jura Bendońskiego : powieść na tle XV stulecia, „Dzwon Niedzielny (Kraków)”, 1927, nr 37-52., 1928, nr 1-52.
Dziwaczne przygody imcipana Jura Bendońskiego. Powieść na tle XV stulecia, Poznań, Wielkopolska Księg. Nakładowa K. Rzepecki, 1928.
Dziwaczne przygody imcipana Jura Bendońskiego. Powieść na tle XV stulecia, Łomża, Biblioteka Dobrych Książek, 1939.
Eloe. Nowele, Kraków, J. Czernecki dawniej Księg. Spółki Wydawniczej Polskiej, 1918.
Eloe. (Nowela), „Nasz Świat”, 1943, nr 31, s. 16-18.
Helusia z rakowickiego młyna. Powieść dla młodzieży, II. M. Jaroszyńska, Poznań, Księg. Św. Wojciecha, [1930].
Helusia z rakowickiego młyna: powieść dla młodzieży, Kraków, Księgarnia Stefana Kamińskiego, [1947].
Hosanna, „Kronika Powszechna (Lwów)”, 1912, nr 13.
Hosanna! : (opowiadanie z czasów Chrystusa), „Dzwon Niedzielny (Kraków)”, 1930, nr 15.
Jak to aniołkowie pierzynki trzepali, "Kurier Literacko-Naukowy",1928, nr 53, s. 2. 
Jako te liście…, „Kronika Powszechna (Lwów)”, 1912, nr 43-44.
Jego film, „Nowa Reforma (Kraków)”, 1913, nr 524-534.
Koszula Królowej Izabelli, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1922, nr 6198-6201.
Legionistki, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1924, nr 7045-7050, 7053.
Macierzyństwo i wiersze różne, Poznań, Nakł. Autorka, 1932.
Matka: szkic z roku 1914-1915, „Nowa Reforma (Kraków)”, 1917, nr 320-342. 
Moc. (Opowiadanie góralskie), „Droga i Prawda”, 1944, nr 1, s. 186-188.
Mściciel, „Nowa Reforma (Kraków)”, 1921, nr 213-220.
Nauczycielka, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1925, nr 7257.
Na miesiąc Marii, „Droga i Prawda”, 1945, nr 9, s. 310.
Na rozdrożu. [Powieść], Przemyśl, Wydaw. „Książek Zajmujących"Książnicy Naukowej, 1925.
Na różnych piętrach, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1919, nr 5579.
Na różnych strunach, [Wiersze. II. na okł. Bogdan Nowakowski], Poznań, Druk. i Księg. Św. Wojciecha, 1918.
Na śmierć, „Nasz Świat”, 1944, nr 12, s. 9-11.
Nabożeństwo Maryjne, „Bóg i Ojczyzna”, 1942, nr 15, s. 2.
Nieznanemu żołnierzowi, Poznań, Zjednoczenie Młodzieży Polskiej, 1925.
Nieznanemu żołnierzowi, „Raptularz Kulturalny”, 2002, nr 5/6 s. 26, nr 8, s. 21.
Ofiara Helki: 3 akty z wielkomiejskiej nędzy (IV odsłony), [Rękopis] [1917].
Opłatki, „Gazeta Tygodniowa (Kielce)”, 1938, nr 52.
Opowieści Chrystusowe, [Cz. 1]: Dziecię i Mistrz, Poznań, Druk. i Księg. Św. Wojciecha, 1917. Wyd. 2. [1926].
Opowieści Chrystusowe, Cz. 2: W światło!, Poznań, Księg. Św. Wojciecha, [1920].
Opowieść o św. Kindze, Lwów, Państwowe Wydaw. Książek Szkolnych, 1933.
Otworzyło się okno na świat... : powieść współczesna, „Niedziela (Częstochowa)”, 1929, nr 28., 1930, nr 3.
Otworzyło się okno na świat!,.. [Powieść], Katowice, Księg. i Druk. Katolicka, 1932.
Pani Dziurdzikiewiczowa wygrała milion : opowieść wesoła, „Dzwon Niedzielny (Kraków)”, 1938, nr 16-38. Pani na Rozświcie : powieść, „Nowa Reforma (Kraków)”, 1923, nr 96-139.
Pamiętnik młodej matki, Warszawa, Tow. Wydawnicze „Bluszcz ", [1929].
Powrót, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1925, nr 7353.
Powstanie styczniowe, Poznań, Zjednoczenie Młodzieży, 1925 [1926].
Przypowieść o głupich i mądrych pannach. Akt 1., Katowice, Księg. i Druk. Katolicka, 1935.
Rycerz chrystusowy : powieść historyczna na tle życia św. Wojciecha, Warszawa, Wydawnictwo Domu Prasy Katolickiej, 1929.
Rycerz Chrystusowy. Powieść historyczna na tle życia św. Wojciecha, Warszawa, Dom Prasy Katolickiej, 1930.
Rycerz Chrystusowy : powieść historyczna na tle życia św. Wojciecha, Wyd. 2., Poznań, Albertinum, 1947.
Sąd nad czarownicą, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1926, nr 7653.
Sen pana Paskarskiego, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1920, nr 5877-5879.
Sen wigilijny, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1924, nr 7052.
Spowiedź. (Na tle prawdziwego zdarzenia), „Wiadomości Polskiej Misji Katolickiej w Londynie”, 1943, nr 4, s. 5-7.
Spowiedź. (Na tle prawdziwego zdarzenia), „Z Bogiem”, 1944, nr 13, s. 4; nr 14, s. 3-4; nr 15, s. 3-4.
Sprzed lat, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1924, nr 6930-6935.
Szlakiem gromu. Powieść, Warszawa, Bibljoteka Domu Polskiego, [1927].
Ślązaczka : szkic z życia, „Tęcza (Poznań)”, 1930, nr 30-35.
Śmierć cudotwórcy, „Famulus (Warszawa)”, 1927, nr 16.
Św. Kazimierz królewicz. 1458 -1484, Poznań, Księg. Św. Wojciecha, 1934.
Tabor, „Gość Niedzielny”, 1945, nr 2, s. 8-11.
Teofila Sobieska, matka króla Jana, Lwów, Państwowe Wydaw. Książek Szkolnych, 1933.
U progu życia, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1928, nr 8254.
U progu życia : (nowelka), „Rola (Kraków)”, 1932, nr 52.
W dniu Zmartwychwstania, „Ameryka-Echo”, 1944, nr 15, s. 13.
W obronie Gdańska. Powieść z czasów wojen polsko-szwedzkich, Poznań, Księg. Św. Wojciecha, [1925].
W obronie Gdańska. Powieść z czasów wojen polsko-szwedzkich, Kraków, nakładem Księgarni Stefana Kamińskiego, 1945.
W obronie Gdańska. Powieść z czasów wojen polsko-szwedzkich, Kraków, nakładem Księgarni Stefana Kamińskiego, 1946 wydanie nowe.
W śmierć, „Nowa Reforma (Kraków)” , 1914, nr 120; 122.
Wędrówka dzwonów, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1927, nr 7746.
Wieczór Grottgerowski w pięciu odsłonach. Sceny dramatyczne z r. 1863, Lwów, „Związek Teatrów i Chórów Włościańskich", 1914.
Wigilia dzwonnika, „Ilustracja Polska (Poznań)”, 1923, nr 52.
Wigilia dzwonnika, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1923, nr 6751.
Wczoraj i dziś, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1924, nr 6847.
Z ducha i z ziemi. [Nowele], Poznań, Druk. i Księg. Św. Wojciecha 1919 [1918 ]. Zawiera: Błazen ; Wizja ks. Skargi ; O czem dąb gwarzył ; Przebudzenie ; Zwycięstwo śmierci ; Gdy się rozpęta piekło.
Zaduszny dzień w roku 988, „Echo Literacko-Artystyczne (Warszawa)”, 1913, nr 10, s. 1181-1188.
Zaduszny dzień w roku 988, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1929, nr 8510.
Zbrodniarz, „Nowa Reforma (Kraków)”, 1913, nr 434-440.
Zwiastowanie, „Kronika Powszechna (Lwów)”, 1913, nr 34-36.
Zmartwychwstanie, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1922, nr 6255.
Zmartwychwstanie, „Wiek Nowy (Lwów)”, 1925, nr 7141.
Zwycięstwo śmierci, „Kronika Powszechna (Lwów)”, 1912, nr 35-36.

Inne utwory

Bernadka. Deklamacja chórowa ascenizowana, „Scena Oświatowa”, 1935, nr 9, s. 68-69.
Chryste! Deklamacja uscenizowana, „Scena Oświatowa”, 1935, nr 3, s. 4.
Czarne pisklęta. Obrazek sceniczny w 3 odsłonach, „Kierownik Stowarzyszeń Młodzieży”, 1927, nr 10, s. 248-252.
Hołd Jezusowi. [Inscenizacja], „Kierownik Stowarzyszeń Młodzieży”, 1932, nr 11, s. 343-345.
Matka Boska Zielna. Deklamacja chórowa, „Scena Oświatowa”, 1936, nr 8, s. 62.
Najświętszej Patronce w hołdzie, „Kierownik Stowarzyszeń Młodzieży”, 1932, nr 4, s. 120-122.
„Oto Matka Twoja...” Deklamacja uscenizowana, „Kierownik Stowarzyszeń Młodzieży”, 1933, nr 5, s. 149-150.
Przyjdź, Królestwo Twoje! Deklamacja uscenizowana, „Scena Oświatowa”, 1936, nr 10, s. 77.
W Chrystusową Noc. [Inscenizacja], „Kierownik Stowarzyszeń Młodzieży”, 1926, nr 12, s. 326-328.
Zmartwychwstanie. Obrazek sceniczny w jednej odsłonie, „Młody Las”, 1938/39, nr 15, s. 231-234.

Cztery pieśni do św. Teresy od Dzieciątka Jezus: na 3-4 głosy dziewczęce lub chłopięce z tow. organów lub fisharmonjum. Opus 7 nr 9-12,
Twórca: Nowowiejski, Feliks (1877-1946); Współtwórca: Czarnota-Bojarski, Kajetan (1873-1935); Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944); Karytowski, Tadeusz; Koziura, Florian Maria (1887-1966), S.l., s.n., 1934.
Cztery pieśni górnicze: op. 3 nr 19-22 : na chór męski, Twórca: Titz, Józef Edmund (1900-1988); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944) Słowa: Gałuszka, Józef Aleksander (1893-1939); Skalski, Marian, Kraków, H.G. Titz, [ca 1935].
Czy znasz ten świat: na chór męski, Twórca: Poźniak, Włodzimierz (1904-1967); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Katowice : Stow. Śpiewaków Śląskich, [ca 1930].
Deszcz róż: dwie pieśni ku czci św. Teresy od Dzieciątka Jezus, Twórca: Ślaz, L.; Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Poznań, Nakładem Zjednoczenia Młodzieży Polskiej, 1926.
Hasło morskie, Twórca: Rybicki, Feliks (1899-1978); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), S. l., s. n., ca 1945.
Kołysanka: chór męski, Twórca: Moczyński, Zygmunt (1871-1940); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), [Toruń], [między 1922 i 1940].
Na święty bój!: op. 11 nr 8 : [pieśń misyjna : na jeden lub dwa głosy], Twórca: Nowowiejski, Feliks (1877-1946); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Poznań, "Ostoja", 1928.
Nadszedł Trzeci Maj: na chór mieszany a cappela, Twórca: Maćkowiak, Edmund (1903-1971); Współtwórca: Barwicki, Kazimierz Tomasz (1875-1931); Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Poznań, K. T. Barwicki, 1946.
Nadszedł Trzeci Maj: op. 4 nr. 6 : [pieśń na dwa głosy z tow. fortepianu], Twórca: Nowowiejski, Feliks (1877-1946); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Poznań, Spółka akcyjna „Ostoja", 1927. 
Nadszedł Trzeci Maj: pieśń na dwa głosy z tow. fortepianu : op. 4 nr 6, Twórca: Nowowiejski, Feliks (1877-1946); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Warszawa, wydawca nieznany, [między 1920 i 1930].
Nadszedł Trzeci Maj: pieśń na dwa głosy z tow. fortepianu : op. 4 nr 6, Twórca: Nowowiejski, Feliks (1877-1946); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Poznań, "Ostoja", 1927.
O przyczyń się: pieśń do św. Stanisława Kostki : [na dwa głosy solowe a capp.] : op. 22 nr. 7, Twórca: Nowowiejski, Feliks (1877-1946); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), S.l., s.n., [ca 1925].
O przyczyń się...:pieśń do św. Stanisława Kostki : [na dwa głosy z tow. organu lub fish.] : op. 22 nr. 7, Twórca: Nowowiejski, Feliks (1877-1946); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Poznań, Zjednoczenie Młodzieży Polskiej, 1927.
Paziowie pani Wiosny, Twórca: Siewierski, W.; Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944); Konopnicka, Maria (1842-1910); Szelburg-Zarembina, Ewa (1899-1986); Kazuro, Stanisław (1881-1961); Mayzner, Tadeusz (1892-1939); Porazińska, Janina (1888-1971), Warszawa, nakład "Płomyka", 1927.
Pieśń do św. Stanisława Kostki: na chór mieszany, Twórca: Olszewski, Zygmunt, Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Włocławek : nakład i własność autora, 1937.
Pieśń misyjna "Błogosław Panie": sopran lub tenor solo z tow. fort. : 3-gł. chór dziewczęcy lub chłopięcy a capella [!] : op. 11 nr 8, Twórca: Nowowiejski, Feliks (1877-1946); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Warszawa, Gebethner i Wolff, cop. 1934.
Pieśń o Śląsku, Twórca: Gawlas, Jan (1901-1965); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944); Słowa: Szalay-Groele, Waleria (1879-1957) ; Gawlas, Jan (1901-1965), , [s.l. : s.n.], 1937.
Pojedzie mój węgiel: chór mieszany, Twórca: Gawlas, Jan (1901-1965), Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944); Szalay-Groele, Waleria (1879-1957), Katowice, Związek Śląskich Kół Śpiewaczych, 1949.
Robotnik to siła!: op. 4 nr 7 : [pieśń robotników : na śpiew i fort.], Twórca: Nowowiejski, Feliks (1877-1946); Współtwórca: Czeska-Mączyńska, Maria (1883-1944), Poznań, "Ostoja", 1928.

Tłumaczenia

Eckerskorn J., Peron 4a : sztuka w 4 aktach, autoryzowany przekł. M. C. Mączyńskiej, Katowice,Księg. i Druk. Katolicka, 1936.
Fritsch H., Matko dziecko twoje : myśli o wychowaniu, przekł. autoryz. M. C. M., Katowice, Księgarnia i Drukarnia Katolicka, 1935.
Pocci F., Jutrzejszy ranek : komedja w 2 odsłonach, przekł. autoryz. M.C.M., Katowice, Księg. i Druk. Katol. Spółki Akc., 1935.
Prel K., Spirytyzm, Złoczów, Zukerkandl Wilhelm, 1909?.
Rendl G., Siewca : sztuka w jednym akcie na tle Ewangelji, przekł. z niem. M. C. M., Katowice : nakładem i drukiem Księgarni i Drukarni Katolickiej, [ca 1935].

Wydane zagranicą

Kristův rytíř : Historický román na podkladě života sv. Vojtěcha, přeložil K. Otýpka, Brno, Občanská tiskárna, 1935.
Kristův rytíř : historický román na podkladě života sv. Vojtěcha, 2. vyd., přeložil K. Otýpka, Olomouc, Velehrad, 1939.
Kristov rytier : historický román zo života sv. Vojtecha, poslovenčil Š. Schultz, Trnava: Spolok Sv. Vojtecha, 1944, 1948.
Rymšové : Historická povídka pro mládež : Děj ze XVII. století, z doby bojů polskotatarských, přeložil K. Otýpka, Přerov, Společenské podniky, 1936.
Rymšové : historická povídka pro mládež : děj ze 17. stol., z doby bojů polskotatarských, přel. K. Otýpka, Kobeřice : Edice Salvator, [1992].

BIBLIOGRAFIA

Bednarek A., [Czeska- Mączyńska Maria], [W:] Encyklopedia katolicka. T. 3, Cenzor – Dobszewicz, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicza, Lublin, KUL, 1979, s. 844-845.
[Czeska-Mączyńska Marja], [W:] Lechicki C., Przewodnik po beletrystyce, Poznań, Naczelny Instytut Akcji Katolickiej, 1935, s. 227.
Czeska-Mączyńska z Rybczyńskich, [W:] Czy wiesz kto to jest ?, red. S. Łoza, Warszawa, Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 124-125.
Czeska Maria z Rybaczyńskich [W:] Snoch B., Górnośląski Leksykon Biograficzny, Katowice: Muzeum Śląskie, 2004, s. 62.
Ćwikliński K., Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, T. 1, Warszawa, Państ. Wydaw. Naukowe 2000, s.106.
E. Z. [Zechenter, Edmund], Z beletrystyki religijnej – [recenzja], „Głos Narodu”, 1917, nr 83, s. 4.
[Głębicka E.], Czeska-Mączyńska Maria 1883-1944, [W:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury : słownik biobibliograficzny. T. 2, C - F , red. J. Czachowska, A. Szałagan, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994, s. 112-114.
Głębicka E., Czeska- Mączyńska Maria 1883-1944, [online], Polscy pisarze i badacze przełomu XX i XXI wieku, Dostępny w internecie:
https://pisarzeibadacze.ibl.edu.pl/record_view/1760
Maj E., Dziennikarki prasy dla kobiet w Polsce 1918-1939 : portret zbiorowy na podstawie publicystycznego samoopisu, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2020.
Maj E. Jaka jest kobieta współczesna i jaką się stanie w przyszłości? Ciągłość i zmiana: opinie, diagnozy i antycypacje w prasie dla kobiet w Polsce międzywojennej, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych”, 2022, nr 1(12), s. 79-102. DOI: 10.15290/cnisk.2022.01.12.04
Maj E. Katolicka, katolicko-narodowa i narodowa prasa dla kobiet w Polsce międzywojennej: cechy czasopiśmiennictwa światopoglądowego. „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych”, 2021, nr 1(10), s. 71-96. DOI: 10.15290/cnisk.2021.01.10.04
Maj E. Obraz społecznych ruchów kobiet na łamach prasy dla katoliczek w Polsce międzywojennej. „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych”, 2021, nr 2(11), s. 37-72. DOI: 10.15290/cnisk.2021.02.11.03
Morcinek G., Maria Czeska Mączyńska, „Tygodnik Powszechny”, 1947, nr 47,s. 3-4.
Munk B., Motyw Judasza w literaturze polskiej przełomu XIX i XX wieku, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 73, Studia Historicolitteraria”, 2010, nr 10, s. [110]-131.
Pigoń A., Góralki, taterniczki, turystki : kobiety w literaturze o Tatrach do 1939 roku, Kraków, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2022.
Romanowski A., Bojowniczki i pacyfistki. O nurcie kobiecym w poezji I wojny światowej, [W:] Między literaturą a historią. Z tradycji idei niepodległościowych w literaturze polskiej XIX i XX w., red. E. Łoch, J.J. Adamowski, Lublin, Wydaw. Lubelskie, 1986, s. 194-220.
Skotnicka G., Dzieje piórem malowane: o powieściach historycznych dla dzieci i młodzieży z okresu Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego, Gdańsk, Wydaw. Morskie, 1987.
Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. - 1970 r., T. 4, A-Ż., red. E. Jankowski. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 112.
Słownik współczesnych pisarzy polskich, T. 1, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 394-396.
Stulecie Poetek Polskich. Przekroje - Tematy - Interpretacje. Kraków, Universitas, 2020.
Styk M. B., Młodzieżowy teatr religijny w dwudziestoleciu międzywojennym, [W:] Dramat i teatr sakralny, red. I. Sławińska, W., Kaczmarek, W. Sulisz i M. B. Stykowa, Lublin, Redakcja Wydawnictw KUL, 1998, s. 285-300.
Wykaz nr 3 (książek dla dzieci), [poz.] 77. Czeska-Mączyńska M. Wszystkie utwory, [W:] Cenzura PRL : wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu : 1 X 1951 r. : tylko do użytku służbowego : No 00305, posł. Zbigniew Żmigrodzki. Wrocław, “Nortom,” 2002, s. 60.
Zawiszewska A., Literatura kobiet w latach 1918-1939 z perspektywy feministycznej. Rekonesans. „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, 2007, nr (1), s. 173–192. DOI:10.14746/ssp.2006.1.11
Zawiszewska A., Między Młodą Polską, Skamandrem i Awangardą : kobiety piszące wiersze w dwudziestoleciu międzywojennym, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014.

Autorka biogramu: Beata Walęciuk-Dejneka

Z: Wikimedia

STRONY INTERNETOWE Mączyńska Maria Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki

	Data urodzenia				1872-10-15; 1870-00-00 *
	Miejsce urodzenia				Warszawa
	Data śmierci				1932-09-19
	Miejsce śmierci				Kraków
	Pseudonimy i kryptonimy				g.; mg .; M.G.; M.P.G.; M.P.-G .; M. Posn. Garf.; M. Zab.; Marja Zabojecka; Zabojecka Marja ; Zb.
	Powiązania				z Posnerów;
	VIAF ID				101973973
Z: Tomczyk E.: Maria Zabojecka. Szkic do portretu. http://hdl.handle.net/11320/12024	Warianty nazwisk				Garska; Garfeinowa-Garska z Posnerów; Posner-Garfeinowa; Zabojecka;
* Za: Tomczyk E.: Maria Zabojecka. Szkic do portretu, Białystok 2020.

Malwina Maria Garfeinowa-Garska z Posnerów (także Malwina Posner, pseud. Maria Zabojecka) – urodziła się w 1872 roku w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, zmarła w 1932 roku w Krakowie. Była pisarką, publicystką, krytyczką literacką oraz tłumaczką. Rodzice Marii – Leon Posner (znany jako jeden z najgorliwszych zwolenników kierunku asymilatorskiego) oraz Matylda Posner vel Maria Duszel – zapewnili jej wszechstronne wykształcenie, które umożliwiło głębokie zrozumienie zarówno literatury polskiej, jak i zagranicznej. Kształciła się w Warszawie na pensjach, potem na tajnych kompletach. Sama Malwina, odpowiadając na kwestionariusz biograficzny do encyklopedii Samuela Orgelbranda, podkreśliła, że na jej rozwój największy wpływ miały „wysoce uduchowiona atmosfera domowa, podróż do Włoch w wieku 16 lat oraz walka o ideały w ówczesnym młodym pokoleniu Warszawy". Zabojecka nie eksponowała swojego żydowskiego pochodzenia. Niemniej jednak, nie można powiedzieć, że je ukrywała – było ono powszechnie znane, choćby ze względu na jej brata, Stanisława Posnera, senatora i polityka, który dominował nad nią i wywierał wpływ na jej życie aż do końca.

Po ślubie z adwokatem Garfein-Garskim, aktywnie zaangażowała się w Krakowie w ruch niepodległościowy i socjalistyczny. Brała czynny udział także w obronie praw kobiet i była współzałożycielką czytelni dla kobiet.
Zabojecka zadebiutowała jako pisarka w 1889 roku, publikując artykuł zatytułowany Heine o Żydach w tygodniku "Izraelita".
Wcześniej zajmowała się wyłącznie tłumaczeniami, ten artykuł można więc uznać za jej debiut literacki. Tekst był polemiką z poglądami Teodora Jeske-Choińskiego (1854–1920). "Izraelita" był literacko-społecznym i naukowym tygodnikiem, jedynym polskojęzycznym żydowskim pismem wydawanym w Królestwie Polskim w latach 1866–1915. Stanowił kluczowe forum do dyskusji nad programem asymilacji i reform judaizmu oraz odegrał istotną rolę w modernizacji kultury żydowskiej na ziemiach polskich. Ideologicznie był blisko związany ze środowiskiem warszawskich pozytywistów, choć zdarzały się również polemiki z ich głównym organem – "Przeglądem Tygodniowym". Jako współpracowniczka krakowskiego miesięcznika "Krytyka", Garfeinowa-Garska odegrała istotną rolę w formowaniu i promowaniu nowoczesnych idei literackich. W jej twórczości silnie zaznaczał się krytycyzm wobec modernistycznych koncepcji sztuki "dla sztuki".
W szczególności polemizowała ze Stanisławem Przybyszewskim, podkreślając, że sztuka nie może być całkowicie oderwana od rzeczywistości społecznej i historycznej, w której powstaje. Uważała, że artysta, choć nie jest sługą społeczeństwa, żyje i tworzy w jego ramach, co w naturalny sposób wpływa na jego twórczość​. Wydaje się, że kluczowym elementem w jej życiu była ideowość, obejmująca wartości, które były dla niej szczególnie ważne: patriotyzm, idee socjalistyczne oraz literatura pojmowana w kontekście społecznym. Pisarka popularyzowała nowe prądy literackie, opowiadała się za sztuką związaną z życiem społecznym i politycznym, tłumaczyła głównie z literatur skandynawskich, co wskazuje na jej szerokie zainteresowania literackie oraz umiejętność interpretacji i adaptacji zagranicznych dzieł na potrzeby polskiego czytelnika. Opublikowała m.in. esej Powieść o duszy polskiej (1910), przedstawiający dzieje polskiej martyrologii od XVIII w. po rok 1863. Jako publicystka występowała w latach 1896-1900 w „Prawdzie”, od 1899 r. w „Krytyce”, od 1903 r. w „Ogniwie” (redagowanym przez jej brata Stanisława). Własną twórczość rozpoczęła nowelami (tom Dusza z 1897 r.). Jej najbardziej znanymi powieściami są: Gromnice, Poślubieńcy buntu (w pozycjach tych ujawniona została fascynacja twórczością Żeromskiego i jej wpływ własną twórczość), Powieść o duszy polskiej.
Wątek żydowski pojawił się jedynie epizodycznie, po raz kolejny w utworze Gromnice – dziele złożonym, w którym fabuła stanowi jedynie pretekst do przedstawienia ideowych i egzystencjalnych dylematów ludzi zaangażowanych w idee, postępowych myślicieli w czasach niepokoju i historycznych przełomów. Utwór Zabojeckiej został opublikowany w 1907 roku. Dedykacja dla jej brata, Stanisława Posnera, może już sugerować tematykę i kierunek interpretacyjny dzieła. Zabojecka oparła kompozycję utworu na symbolach i kontrastach, które służą do wyrażenia głównych tematów modernizmu, zjednoczonych pojęciem duszy – kluczowym słowem otwierającym interpretację zarówno Gromnic, jak i całej twórczości autorki, a także jej życia. Dusza staje się słowem obejmującym wszystkie pojawiające się w powieści obrazy, kluczowe pojęcia, symbole i kontrapunkty, takie jak: duchowość, osobowość, tożsamość, czas, przemijanie, sens życia i jego brak, misja społeczna czy osobiste spełnienie, więzi międzyludzkie, metafizyka, obecność śmierci, pustka egzystencjalnej kultury miejskiej i bujność życia natury. Nawet obrazy jesieni i opadających liści, zbanalizowane od czasów romantyzmu, w twórczości Zabojeckiej nabierają oryginalnego znaczenia symbolicznego. Można założyć, że pisarka, posługując się swoim unikalnym stylem (choć wpisującym się w tendencje epoki), przedstawia w tym utworze nie tyle problematykę społeczną, co dramat człowieka usiłującego uwolnić swoją duszę z osaczającej niemocy.

TWÓRCZOŚĆ

Ciebie, Panie przyzywam, „Krytyka”, 1913, T. 40, s. 238-242.
Dusza: nowele, Kraków, G. Gebethner i Spółka, 1898.
Gromnice: powieść, Warszawa, Gebethner i Wolff, Kraków, G. Gebethner, 1907.
Henryk Ibsen. Epilog, „Prawda”, 1900, nr 7, s. 81-82.
Kilka uwag o sztuce i społeczeństwie, „Prawda”, 1901, nr 10, s. 129-130.
Książka potrzebuje miłości, [W:] Emigranci!.. Polska do was mówi!... Paryż, Księgarnia Polska "Gebethner i Wolff", 1934.
Paź, [W:] Album artystyczne, Kraków, [S.N.], 1903, s. 45-46.
Poślubieńcy buntu, „Krytyka”, 1908, z. 3, s. 273-280, z. 4, s. 355-364.
Poślubieńcy buntu. 1, Kraków, "Ogniwo", 1908.
Powieść o duszy polskiej : ojcowie, [S.l.], "Książka" [1912].
Powieść o duszy polskiej. [Cz. 1], Ojcowie, Warszawa, Kraków , Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie, 1918.
Teofil Wiśniowski, [W:] Charakterystyki znakomitych Polaków z czasów porozbiorowych, Warszawa Wydawnictwo M. Arcta, [1918], s. 157-159.
Z kobiecej niedoli, Warszawa, "Książka", 1927.

Tłumaczenia

Bjørnson B., Leonarda : dramat w 4-ch aktach, Warszawa, Przegląd Tygodniowy, 1890.
Brandes G., Umysły współczesne : portrety literackie XIX wieku. T. 1, Warszawa, Red. "Głosu", 1893.
Brandes G., Umysły współczesne : portrety literackie XIX wieku. T. 2, Warszawa, Red. "Głosu", 1894.
Drachman H., Romans w dunach 1, „Prawda”, 1890, Nr 45, s. 530-532; Nr 46, s. 542-544.
Garborg A.,: Znużone dusze, „Prawda”, 1892, Nr 22-47.
Garborg A., Znużone dusze, Warszawa, T. Paprocki, 1894.
Geijerstam G. af, Książka o małym braciszku, Warszawa : Księg. Naukowa, 1904.
Geijerstam G. af, Książka o małym braciszku, Warszawa, Tow. Wydawnicze; Kraków : [s.n.], 1922.
Geijerstam G. af., Tora: powieść, Wydawca: Warszawa etc. : „Renaissance", [1929].
Hamsun K.*, Głód, „Prawda”, 1891, Nr 26-42.
Hauptmann G., Dróżnik Thiel, „Prawda”, 1894, Nr 7-10.
Loti P., Życie dwóch kotek, „Prawda”, 1894, Nr 41-45.
Multatuli, Wybór pism, Warszawa, Księg. Naukowa, 1903.
Multatuli, Wybór pism. Wyd. 2, Warszawa, Księg. Naukowa, 1906.
Neruda J., Głupi Jona, „Prawda”, 1890, Nr 24, s. 2-3.
Rolland R., Beethoven, Warszawa; Kraków, J. Mortkowicz, [1921].
Rolland R., Piotr i Łucja: idylla tragiczna, Warszawa; Kraków, J. Mortkowicz, 1922.
Rolland R., Piotr i Łucja: [opowiadanie],[Warszawa], Państwowy Instytut Wydawniczy, 1951.
Rolland R., Piotr i Łucja, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, dr. 1961.
Rolland R., Piotr i Łucja, Warszawa, Wydaw. Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, 1987.
Schnitzer M., Na świadka. Zdarzenie z życia kobiety, „Prawda”, 1892, Nr 14, s. 158-161.
Sylva C., Z „Myśli królowej”, „Prawda”, 1890, Nr 34, s. 398-399.
Szymanowski W., Wacława Szymanowskiego listy o wypadkach w Polsce 1861-1862, Warszawa, Jan Cotty, 1936.

BIBLIOGRAFIA

Brzozowski S., Listy o Literaturze : [I.] Galicyjski renesans ; II. "Gromnice p. Marii Zabojeckiej, „Społeczeństwo”, 1907, nr 4, s. 82-84; nr 7, s. 98-101.
Dębska K., Polskie tłumaczki literackie XIX wieku, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2023.
Emancypantki i modernistki : teksty kobiet o sztuce 1879-1914 : antologia, wybór i oprac. M. Kasa, J. M. Sosnowska, Warszwa, Instytut Sztuki PAN, 2019.
Feldman W., Współczesna literatura polska : 1880-1904. T.4, Lwów, Fiszer Jan, 1905, s. 228-230.
Garfeinowa-Garska Malwina (1871-1932), [W:] Bibliografia literatury polskiej Nowy Korbut T. 14, Literatura Pozytywizmu i Młodej Polski: Hasła osobowe: G - Ł, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973, s. 20-22.
Grzyb K., Rozlewność mistyczna, czyli o epifanii i symbolu w powieści wczesnomodernistycznej nieco inaczej. „Przestrzenie Teorii”, 2009, nr 12, s. 239–265. DOI: 10.14746/pt.2009.12.10  
Haecker E., Maria Zabojecka, „Naprzód, 1932, nr 214, s. 3.
Kitowska-Łysiak M., Kilka słów o modernizmie: Malwina Posner-Garfeinowa, „Roczniki Humanistyczne”, 1990, T. 38, nr 4, s. 117-128.
Krzyżanowski J., Neoromantyzm Polski, Wyd. 3., Wrocław Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980, s. 442-443.
Legutko G., Pojęcie modernizmu w młodopolskiej krytyce literackiej, ”Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, 2016, 33, (3), s. 7-27. DOI: 10.18778/1505-9057.33.02 
Loth R., Maria Zabojecka, [W:] Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria 5, T. 3, Literatura okresu Młodej Polski, red. K. Wyka [et al.], Kraków, Wydaw. Literackie, 1973, s. 259-280.
Malwina Posner-Garfeinowa (1870-1932), [W:] Zapomniane głosy : krytyka literacka kobiet 1894-1918. T. 1, Wybór tekstów, oprac. A. Wydrycka, Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2006, s.103-126.
Nowaczyński A., Maskarada trwa dalej, Myśl Narodowa, 1922, nr 7, s. 3-4.
Oczko P., Nastulczyk T., Powieśnik D., The Swedish trail of the Polish translation of „Anne of Green Gables” by Rozalia Bernsteinowa, „Ruch Literacki”, 2018, (3), s. 261–280.
Polish Jewish culture beyond the capital : centering the periphery, ed. by H. Goldberg, N. Sinkoff, N. Aleksiun, New Brunswick, New Jersey, Rutgers University Press, [2023].
Prokop-Janiec E., Żydowscy twórcy w literaturze polskiej, "Kultura i Społeczeństwo", 1999, nr 1, s. 19-41.
Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. - 1970 r. T. 4, A-Ż : nazwiska, red. E. Jankowski. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996. s.175. Stempowski S., Maria Zabojecka. (Notatka pozgonna), „Robotnik”,1932, nr 326, s. 2.
Teresińska I., Garfeinowa-Garska 1870-1932, [W:] Dawni pisarze polscy : od początków piśmiennictwa do Młodej Polski : przewodnik biograficzny i bibliograficzny, T. 1, A - H, red. R. Loth, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2000, s. 314.
Tomczyk E., Maria Zabojecka. Szkic do portretu, [W:] Żydzi Wschodniej Polski. Ser. 8, Artyści żydowscy, Białystok, Temida 2, 2020, s. 83-121.
Tomczyk E., Wybór i stłumienie. Wątki żydowskie w twórczości Marii Zabojeckiej, [W:] Żydzi wschodniej Polski.Seria XI: Wobec polityki, red. nauk. J. Ławski i M. Siedlecki, Białystok, Wydawnictwo Prymat, Mariusz Śliwowski, 2023, s. 73-86.
Wawrzykowska-Wierciochowa D., Garfeinowa-Garska Malwina Maria (1872-1932), [W:] Polski słownik biograficzny, T. 7, Kraków, Polska Akademia Umiejętności, 1958, s. 280.
Włodarczyk J., Garfeinowa-Garska Malwina (1871-1937), [W:] Encyklopedia literatury polskiej, red. E. Zarych, Kraków, Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, s. 198.
Włodarczyk J., Garfeinowa-Garska Malwina (1871-1931), [W:] Słownik pisarzy polskich, red. E. Zarych. Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, 2008, s. 128.
Zabojecka Maria, [W:] Lechicki C., Przewodnik po beletrystyce, Poznań, Naczelny Instytut Akcji Katolickiej, 1935, s. 352.

Autorka biogramu: Wiktoria Świętuchowska

Józef Mehoffer (1869-1946) kredka, papier 33 x 28 cm sygn. u dołu: Niepokój Józef Mehoffer Opisany na odwrocie u dołu: Paryż 3 1893 | Studium do obrazu „Niepokój“ | Z: https://artinfo.pl/dzielo/niepokoj-1897  [dostęp: 26.09.2024]				Studium do obrazu „Niepokój“ J. Mehoffera wykorzystano w grafice okładki zbioru nowel M. Garfeinowej-Garskiej (pseud. Marya Zabojecka)  Dusza, Kraków, G. Gebethner i Spółka, 1898,