Data urodzenia | 1872-00-00 | ||||
Miejsce urodzenia | Popławy k. Grodna | ||||
Data śmierci | 1928-10-27 | ||||
Miejsce śmierci | Warszawa | ||||
Pseudonimy i kryptonimy | Las... ; Lassota; | ||||
Powiązania | z Jahołkowskich |
||||
VIAF ID | 166046711 | ||||
Domena Publiczna: Bluszcz 1929 nr 36 s. 12 |
Pisarka, pedagog, działaczka społeczna, polityczka. Członkini Związku Równouprawnienia Kobiet Polskich, założycielka Stowarzyszenia Równouprawnienia Kobiet Polskich, również Centralnego Komitetu Równouprawnienia Politycznego Kobiet Polskich oraz Klubu Politycznego Kobiet Postępowych, Radna Warszawy. Publikowała rozprawy społeczno-polityczne na temat emancypacji kobiet (broszura Herezje w ruchu kobiecym czy szkic O duchowej ewolucji kobiety współczesnej) oraz literaturę piękną, w tym także literaturę przeznaczoną dla dzieci.
Koszutska urodziła się w 1869 roku we wsi Popławy. Gimnazjum z kolei ukończyła w Warszawie. Lata 1891–1894 to czas, kiedy przyszła pisarka uczestniczyła w tajnych kółkach samokształceniowych, które były organizowane przez radykalną młodzież studencką. Co ważne – Koszutska była już wówczas nauczycielką. Od 1891 roku brała aktywny udział w życiu społeczno-oświatowym oraz politycznym.
Pisarka zadebiutowała literacko w 1893 roku, drukując łamach czasopisma „Niwa” powieść Z teki wrażeń (utwór został wydany osobno kilka lat później, w 1900 roku). W 1899 roku, Koszutska opublikowała w „Prawdzie”, księdze pamiątkowej ku czci Aleksandra Świętochowskiego, nowelę Spotkanie, z kolei inna jej nowela, Odpowiedź ukazała się w tygodniku „Prawda”. Warto zaznaczyć, iż ze sporym uznaniem ówczesnej krytyki spotkała się kolejna powieść Koszutskiej – Z oddali, wydana w 1911 roku.
Koszutska tworzyła również literaturą przeznaczoną dla dzieci. W 1895 roku wydała, wspólnie z Jadwigą Warnkówną, zbiór zabaw i piosenek zatytułowany W ogródku dziecięcym, natomiast w 1897 roku spod pióra Koszutskiej wyszła książeczka W domu, która zawierała aż 30 opowiadań dla młodszych dzieci. Pisarka była również współredaktorką „Ogródka dziecięcego”, stałego dodatku do „Przeglądu Pedagogicznego”.
W czasie pierwszej wojny światowej Koszutska początkowo brała udział w działalności Komisji Pracy Kobiet, natomiast później – w założonym za czasów okupacji niemieckiej Związku Stowarzyszeń Kobiecych. Tuż przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości, Koszutska weszła w skład grona uznanych lewicowych działaczek społecznych, organizujących w Warszawie 8 i 9 września 1917 roku ogólnokrajowy zjazd kobiet polskich. Należy nadmienić, że na wspomnianym zjeździe pisarka wygłosiła referat Wpływ wojny na sprawę kobiecą.
Ludwika Koszutska zmarła 27 września 1928 roku w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu na Powązkach. Dzięki staraniom męża pisarki, rok po śmierci, wydany został zbiór jej prac o charakterze publicystycznym, artykułów oraz przemówień w osobnej publikacji – O kobiecie współczesnej i o kobiecie przyszłości (1929).
TWÓRCZOŚĆ
Bajka o szybce, „Zorza”, 1903, nr 2.
Bajka o szybie, „Wychowanie Przedszkolne”, 1935, nr 1.
In tenebris, „Nowy Świat” (New York), 1923, nr dodatkowy z 1 kwietnia.
In tenebris, „Życie”, 1899, nr 8.
Odpowiedź, „Prawda” (Warszawa), 1894, nr 4-6.
Strażacy, „Zorza” (Warszawa), 1903, nr 8.
W domu: 30 powiastek dla dzieci od lat 5 do 8, Warszawa, Czytelnia Edwarda Kolińskiego, 1897.
W domu: 30 powiastek dla dzieci od lat 5 do 8, Wyd. nowe, Warszawa, J. Lisowska, [1911].
Z oddali: powieść współczesna, „Sfinks”, 1911, t. 2, s. 335-355; t. 3, s. 94-113; 207-228; t. 4, s. 30-54; 261-288, 1912, t. 1, s. 124-135; 306-313; 433-449; t. 2, s. 135-145; 409-429.
Z oddali: romans, Warszawa, Kraków, New York, Gebethner i Wolff, 1912.
Z teki wrażeń, „Niwa”, 1894, nr 4-20.
WYDANE ZAGRANICĄ
Jahołkowska L., Skalanovič P. G., Fedora J., Moje rozprávky, Trnava: Spolok sv. Vojtecha, 1944.
INNE UTWORY
Herezje w ruchu kobiecym, Warszawa, Księgarnia Powszechna, 1907.
Kilka słów na temat duchowej ewolucji współczesnej kobiety, „Ster”,1911, nr 7.
O kobiecie współczesnej i o kobiecie przyszłości, Warszawa, Dom Książki Polskiej, Hurtownia dla Księgarzy i Wydawców, 1929.
Program Zjazdu Kobiet Polskich w Warszawie, Warszawa, Tłocznia Wł. Łazarskiego, 1917.
Wpływ wojny na sprawę kobiecą, [W:] Pamiętnik Zjazdu Kobiet Polskich w Warszawie w roku 1917, red. J. Budzińska-Tylicka, Warszawa, Komitet Wykonawczy Zjazdu Kobiet Polskich, 1918, s. 17-31.
Strażacy, [W:] Malewska H., 18 Piosnek dla dzieci, Wyd. 2., Warszawa, J. Lisowska, 1901, s. 20-21.
W ogródku dziecięcym : zbiór zabaw, marszy i piosenek z zastosowaną do nich melodyą, Wyd. 2., współaut. J. Warnkówna, Warszawa, nakład Gebethnera i Wolffa, 1901.
W ogródku dziecięcym: zbiór zabaw, marszów i piosenek: na jeden głos z towarzyszeniem fortepianu, w układzie W. Zapolskiej. Cz. 1., Wyd. 3., współaut. J. Warnkówna, Warszawa, Gebethner i Wolff, 1908.
W ogródku dziecięcym: zbiór zabaw, marszów i piosenek : na jeden głos z towarzyszeniem fortepianu, w układzie W. Zapolskiej. Cz. 2. , Wyd. 3., współaut. J. Warnkówna, Warszawa, Gebethner i Wolff, 1908.
W ogródku dziecięcym : zbiór zabaw, marszów i piosenek : na 1 głos z towarzyszeniem fortepianu w układzie W. Zapolskiej, Cz. 3., Zbiór pieśni dla starszych dzieci i młodzieży, współaut. J. Warnkówna, Warszawa, Gebethner i Wolff, 1910.
BIBLIOGRAFIA
Bujak-Boguska S. ,Ludwika Jahołkowska-Koszutska. Wspomnienie, „Kobieta Współczesna” (Warszawa), 1929, nr 24.
Bukowiński W., Polskie powieściopisarki, „Tygodnik Narodowy” (Lwów), 1901, nr 39-40.
J.K. [Krawczyńska J.], Na drogach własnego ja, „Bluszcz”, 1929, nr 36, s. 11-12.
Koszutska z Jahołowskich Ludwika, [W:] Cmentarz Powązkowski w Warszawie, red. nauk. J. Durko, W. Fijałkowski, H. Szwankowska, Warszawa, Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami imienia Jerzego Waldorffa, 2002, s. 204.
Ludwika Koszutska, [W:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, T. 3, Warszawa, Książka i Wiedza, 1992, s. 317–318.
Sandler B., Koszutska Ludwika (1869-1928), [W:] Polski słownik biograficzny, T. 14., Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1969, s. 374-375.
Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. - 1970 r. T. 4, A-Ż : nazwiska, red. E. Jankowski. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996. s. 327.
Autorka biogramu: Barbara Bandzarewicz
STRONY INTERNETOWE |
Radne warszawskie. 100-lecie kobiet w Radzie Miejskiej Sto lat temu Polki zdobyły prawa wyborcze…Zjazd Kobiet w Warszawie w 1917 roku
|